ဘုန္းေတာ္ၾကီးေက်ာင္းပညာေရး

ေက်ာင္းျပင္ပ ပညာေရးထဲက ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ဘုန္းေတာ္ၾကီးသင္ စာသင္ေက်ာင္း ပညာေရး အေၾကာင္း ေဆြးေႏြး ခ်င္ပါတယ္။ ဘုန္းေတာ္ၾကီးသင္ေက်ာင္းဆိုတဲ့ ေ၀ါဟာရကို ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြ ရင္းႏွီးျပီးသားပါ။ အထက္တန္းအဆင့္ ျမန္မာစကားေျပ သင္ရိုးထဲက စာေရးဆရာမန္းတင္ရဲ႕ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းသား စကားေျပမွာ ဟိုတခ်ိန္တုန္းက ဘုန္းၾကီးေက်ာင္း ပညာေရး ယဥ္ေက်းမႈ ကို အေသးစိတ္က်က် ေတြ႔ရပါတယ္။ ျမန္မာေတြ အေျခခံပညာတတ္ဖို႔နဲ႔ ယဥ္ေက်းလိမ္မာရွိမႈေတြကို ဘုန္းေတာ္ၾကီး ေက်ာင္းေတြ က သင္ၾကားေပးႏိုင္တယ္လို႔ လူၾကီးမိဘေတြက ယံုၾကည္ၾကပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ နယ္ဘက္က ျမန္မာကေလးငယ္ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ဟာ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းေတြနဲ႔ မလြတ္ၾကသေလာက္ပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ ေက်ာင္းသင္ရိုး နဲ႔ အတူ ဗုဒၶဘာသာကိုပါ သင္ေပး တာျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းပညာေရးက ျဗိတိသွ်လက္ထက္မွာ ေမွးမွိန္သြားတာပါ။ ကိုလိုနီအစိုးရက ေခတ္မီ သိပၸံပညာနဲ႔ အဂၤလိပ္စာကို အားေပးလာတာေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေက်ာင္းပညာေရးနဲ႔ အလွမ္းေ၀းတဲ့ နယ္ေဒသ ေတြနဲ႔ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ ၾကီးမားတဲ့ ဗမာေတြအၾကားမွာေတာ့ ဘုန္းေတာ္ၾကီးသင္ ေက်ာင္း ေတြက ေပ်ာက္ပ်က္မသြားခဲ့ပါဘူး။ အဲဒီတုန္းက ဘုန္းေတာ္ၾကီးသင္ စာသင္ေက်ာင္းေတြဟာ ေက်ာင္းစာနဲ႔အတူ ဘ၀ေနနည္းေတြကိုပါ ဘာသာေရးနဲ႔ ဆက္ႏြယ္ျပီး သင္ေပးတာမို႔ ျမန္မာ-အဂၤလိပ္ အဘိဓါန္ ျပဳစုခဲ့တဲ့ J.S Furnivall က ဘယ္သူမွ မယွဥ္ႏိုင္တဲ့ ေအာင္ျမင္မႈပဲလို႔ ခ်ီးက်ဴးခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေတာင္ အဲဒီတုန္းက သင္ၾကားပံုက ဘုန္းေတာ္ၾကီးေတြက ၾကိမ္လံုးကိုင္ျပီး ကေလးေတြက လက္ပိုက္ မ်က္ေစ့စံုမွိတ္ျပီး ယံမဂၤလာ ဒြာဒႆဟိကို က်ံဳးေအာ္ၾကရတာမ်ဳိးပါ။ အခုထိ ျမန္မာျပည္မွာ မတိမ္ေကာေသးတဲ့ ဆရာေတြ သင္ၾကားေပးသူ ေတြက ဦးေဆာင္တဲ့ Teacher centered စနစ္ပါ။

အခု ၂၀၀၀ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အံ့ၾသစရာေကာင္းေလာက္ေအာင္ပဲ ဘုန္းေတာ္ၾကီး ေက်ာင္း ပညာေရး ျပန္ထြန္းကားလာတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ျမန္မာတျပည္လံုးမွာ အစိုးရ အသိအမွတ္ျပဳ စာရင္း အရ ကို ေက်ာင္းေပါင္း ၃၀၀၀ေက်ာ္ ရွိေနပါျပီ။ အရင္က မူလတန္းအဆင့္ေလာက္နဲ႔ ျဗိတိသွ် ေခတ္ေနာက္ပိုင္း မွာ ေႏြရာသီ ဗုဒၶဘာသာ သင္တန္းေတြေလာက္ထိပဲ ရွိခဲ့တဲ့ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းပညာေရးဟာ ဒီဘက္ေခတ္ ၂၀၀၀ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ျမိဳ႔ၾကီးျပၾကီးေတြမွာကိုပဲ ဘုန္းေတာ္ၾကီးသင္ စာသင္ေက်ာင္းေတြ အမ်ားၾကီး ရွိလာပါတယ္။ ျပီးေတာ့ ပညာအဆင့္ကလဲ ေရးတတ္ဖတ္တတ္ရံု မူလတန္း အဆင့္ေလာက္ မဟုတ္ေတာ့ဘဲ အလယ္တန္းဆင့္အထက္တန္းဆင့္ထိ ရွိလာပါျပီ။

ဒီေနရာမွာ အခု ဘုန္းေတာ္ၾကီးသင္ပညာေရးနဲ႔ အရင္တုန္းက ဘုန္းေတာ္ၾကီးေက်ာင္းတို႔ ကြာျခားတာ ကေတာ့ ဘုန္းၾကီးေတြ ကခ်ည္းပဲ စာသင္ေပးတာမဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ အခု ဘုန္းေတာ္ၾကီးသင္ပညာေရး ကေတာ့ ေခတ္ ပညာတတ္ ဆရာဆရာမေတြက အစိုးရေက်ာင္းရဲ႕ သင္ရိုးအတိုင္း စနစ္တက်သင္ေပးတဲ့ ေက်ာင္းေတြ ျဖစ္ေနပါျပီ။ သင္ၾကားနည္း စနစ္ေတြဆိုရင္လည္း ေခတ္မီတိုးတက္တဲ့ ေက်ာင္းသားရဲ႕ သင္ယူႏိုင္မႈနဲ႔ သင္ယူ လိုစိတ္ကို ဦးစားေပးတဲ့ (Student centered) နည္းကို ၾကိဳးစားျပီး သံုးေနၾကတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဆရာ ဆရာမ ေတြကလည္း ကေလးေတြအတြက္ သင့္ေတာ္တဲ့ သင္ၾကားနည္းစနစ္ေတြကို ဖတ္ရႈေလ့လာၾက ေဆြးေႏြး ၾကျပီး ေတာ့မွ စာသင္ခန္းေတြကို စနစ္တက် ကိုင္တြယ္လာၾကတာကိုလည္း ေတြ႔ေနရပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဘုန္းေတာ္ၾကီးသင္ေက်ာင္း အမ်ားၾကီး ရွိလာရတာရဲ႕ အဓိကအေၾကာင္းရင္းကေတာ့ ႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရး အက်ပ္အတည္းေၾကာင့္ပဲလို႔ ေျပာရမွာပါ၊ မိဘေတြ စား၀တ္ေနေရး က်ပ္တည္းလာတဲ့အတြက္ ကေလးပညာေရးအတြက္ ေငြကုန္ေၾကးက်မ်ားတဲ့ အစိုးရေက်ာင္းပညာေရးကို သင္မေပးႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ အဲဒါ ေၾကာင့္ အခမဲ့ျဖစ္တဲ့ ဘုန္းေတာ္ၾကီး ေက်ာင္းေတြဆီ ေျပးၾကရတာပါ။ အဲလိုန႔ဲပဲ ဆင္းရဲခ်ဳိ႕တဲ့တဲ့ ကေလးေတြ… မိဘမဲ့ကေလးေတြရဲ႕ အားကိုးရာအျဖစ္ ဘုန္းေတာ္ၾကီးသင္ ပညာေရးေက်ာင္းေတြ အမ်ားၾကီး ေပၚလာတာပါပဲ။ တကယ္ေတာ့ Non-formal Education သာျဖစ္တဲ့ ဘုန္းေတာ္ၾကီးေက်ာင္းေတြဟာ ႏိုင္ငံတကာက သတ္မွတ္ထားတဲ့ လူတိုင္းအတြက္ ပညာေရး( Education for all) ကို အေကာင္အထည္ ေဖၚေပး ေနတာနဲ႔ အတူတူပါပဲ။

တကယ္ေတာ့ ျဗိတိသွ်လက္ထက္ကစျပီး ေမွးမွိန္ေနခဲ့တဲ့ ဘုန္းေတာ္ၾကီးေက်ာင္းပညာေရးကို ျပန္ျပီး အသက္ ၀င္လာ ေစတာက ၁၉၉၃ခုႏွစ္မွာ မႏၱေလး ေဖာင္ေတာ္ဦး ေက်ာင္းထိုင္ဆရာေတာ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ စာသင္သား ၃၉၄ေယာက္ကို ဆရာ ဆရာမ ၁၀ေယာက္နဲ႔အတူ ဆရာေတာ္ကိုယ္တိုင္ စာ၀င္သင္ျပီး စခဲ့ရတာပါ။ အခု၂၀၀၅-၂၀၀၆ပညာသင္ႏွစ္မွာေတာ့ စာသင္သား ၆၃၉၀ နဲ႔ ဆရာဆရာမ အေရအတြက္က ၁၃၀ရွိလာျပီး အထက္တန္းအဆင့္ထိ သင္ေပးေနရပါျပီ။ ေက်ာင္းမွာ ကြန္ပ်ဴတာခန္းနဲ႔ စာၾကည့္တိုက္လည္း ရွိပါတယ္။ ဆရာေတာ္က တကယ့္ကို အျမင္က်ယ္က်ယ္နဲ႔ စီစဥ္ေပးထားတာပါပဲ။ ေဖာင္ေတာ္ဦးေက်ာင္းမွာ မိဘမဲ့ကေလးေတြကိုလည္း ေက်ာင္းအိပ္ ေက်ာင္းစား လက္ခံေမြး ထားပါ ေသးတယ္။ ဆရာေတာ့္ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ ဆင္းရဲတဲ့သူေတြအတြက္ အနာဂတ္ဘ၀ တိုးတက္ဖို႔ကိစၥမွာ အေရးၾကီးဆံုးက ပညာေရးပါပဲတဲ့။ ေဖါင္ေတာ္ဦးေက်ာင္းပညာေရးနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ၂၀၀၆ခုႏွစ္ ေမလထုတ္ ခ်င္းတြင္းမဂၢဇင္း မွာ ျမတ္သာေ၀ ဆိုတဲ့ စာေရးဆရာက အေသးစိတ္ ေရးထားခဲ့ပါတယ္။

အရင္ကေတာ့ ဘုန္းေတာ္ၾကီးေက်ာင္းေတြကို ျမန္မာကေလးေတြ ဘာသာေရးနဲ႔ နီးစပ္ေအာင္၊ စာေရးစာဖတ္ အေျခခံ ေကာင္းရေအာင္ ဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ေလာက္နဲ႔ပဲ ပို႔ၾကတာပါ။ အခုကေတာ့ ေက်ာင္းပညာေရးအတြက္ ေငြၾကး မတတ္ႏိုင္လို႔ ေက်ာင္းမေနၾကရတဲ့ ကေလးေတြအတြက္ အနည္းဆံုး အေျခခံပညာရဖို႔မွာ ဘုန္းေတာ္ၾကီးသင္ စာသင္ေက်ာင္းေတြက အေရးပါလာပါျပီ။ ဒါေပမဲ့ ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းေတာ္ၾကီးေတြက ဖြင့္တဲ့ ေက်ာင္းျဖစ္တဲ့အတြက္ေတာ့ ကေလးေတြအတြက္ ဘာသာေရး အကန္႔အသတ္ ရွိသြားတာမ်ဳိးေတာ့ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစိုးရအေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံက ဆင္းရဲခ်ဳိ႕တဲ့တဲ့ တျခားဘာသာ၀င္ ကေလးေတြပါ စာသင္ၾကားခြင့္ရေအာင္ အခမဲ့ အကူအညီေပးေနတဲ့ NGO အဖြဲ႔မ်ားကို စာသင္ေက်ာင္း ေတြ ဖြင့္ခြင့္ေပးသင့္ ပါတယ္။ ဒါမွလည္း ကေလးတိုင္းအတြက္ ပညာေရးကို အေကာင္အထည္ ေဖၚရာ ေရာက္မွာပါ။

တကယ္ေတာ့ ပညာေရးဟာ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံရဲ႕ အဓိက မ႑ိဳင္ျဖစ္တာမို႔ အဘက္ဘက္က ယိုင္လဲ ခ်ဳိ႕တဲ့ေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဗုံးဗံုး က်မသြားေအာင္ ထိန္းဖို႔ဆိုရင္ နိုင္ငံသားတိုင္း ပညာတတ္ေရး၊ ပညာသင္ႏိုင္ေရးဟာ အေရးၾကီးလွတဲ့ လိုအပ္ခ်က္ပါ။ အဲဒီ လိုအပ္ခ်က္ကို ဘုန္းေတာ္ၾကီးသင္ေက်ာင္းေတြက ျဖည့္ဆည္းေပး ေနတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲသလိုပဲ လူထုေတြဘက္ကလည္း ကေလးတိုင္းအတြက္ ပညာေရးကို တတ္ႏိုင္ သေလာက္ ၀ိုင္း၀န္းအားေပးၾကရင္ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ပညာတတ္ေတြ ထြန္းကားလာမွာမို႔ ေခတ္မီ ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံျဖစ္ေအာင္ ဖန္တီးတည္ေဆာက္ေရးမွာ အမ်ားၾကီး လြယ္ကူလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေမျငိမ္း
၁ၾသဂုတ္၊၂၀၀၆။