ေက်ာင္းသားအခြင့္အေရးဆိုတာ

လြတ္လပ္ေရးဖခင္ၾကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက ပညာေရးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အျမင္ကို "ေက်ာင္းသား၀တၱရား" ဆိုတဲ့ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ေဆာင္းပါးတပုဒ္ ေရးခဲ့ဖူးပါတယ္။ အဲဒီေဆာင္းပါးကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဟာ ေက်ာင္းသား သမဂၢဥကၠဌ လုပ္ေနတဲ့ အသက္ ၂၀ေက်ာ္ အရြယ္ေလာက္မွာတုန္းကတည္းက ေရးခဲ့တာ ျဖစ္ေပမဲ့ ခုလက္ရွိ မ်က္ေမွာက္ေခတ္နဲ႔ လာျပီး ကိုက္ညီ ေနတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက အဲဒီေဆာင္းပါးမွာ

“အျမင္က်ယ္က်ယ္ ၾကည့္ေလ့ရွိေသာ သူတို႔သည္ ေက်ာင္းသား ဆိုသည္မွာ အတန္းစာက်က္၍ စာေမးပြဲေအာင္ရံုမွ်ဟူေသာ အမ်ားအယူအဆ၏ တိမ္ျခင္း၏အျဖစ္ကို သိရွိၾကေလျပီ။ ထိုအယူအဆကား ေခတ္ေအာက္ က်သည့္ အယူမွ်သာ ျဖစ္ေပသည္”

လို႔ ေရးခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါဟာ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ ပညာတတ္ေျမာက္မႈကို စာေမးပြဲတခုတည္းနဲ႔ ဆံုးျဖတ္ျခင္းက မမွန္ကန္ဘူး ဆိုတာကို ေ၀ဖန္ထားတာပါပဲ။

ဒါျဖင့္ ပညာတတ္ေျမာက္မႈကို ဘာနဲ႔ တိုင္းတာအေျဖရွာသလဲဆိုတာကိုလည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက အဲဒီေဆာင္းပါးမွာ ထည့္ေျပာထားပါတယ္။

“ပညာေရးကို ကၽြမ္းက်င္ေသာ ကမၻာ့ပညာရွိတို႔သည္ ေလာကေရး ဓမၼေရးျပႆနာအရပ္ရပ္တို႔ကို စိစစ္ ေ၀ဖန္ ေျဖရွင္းတတ္ေသာပညာ ႏွင့္ စာအုပ္ေပစာကို အံ၍ရေသာ အမွတ္သညာ ႏွစ္ရပ္ ကို ခြဲျခား၍ ထားေလသည္”

လို႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္က ပညာသိနဲ႔ သညာသိကို ခြဲျပခဲ့ပါတယ္။ ‘သညာသိ’ဆိုတာက အလြတ္က်က္မွတ္ျပီး သိထားတဲ့ သာမန္ ဥာဏ္ရည္ပါ။ ‘ပညာသိ’ဆိုတာကေတာ့ ဆင္ျခင္သံုးသပ္ေ၀ဖန္ႏို္င္စြမ္းရွိတဲ့ ထိုးထြင္း ဥာဏ္ရည္ပါပဲ။ တနည္းအားျဖင့္ေတာ့ ဒါဟာ စာသင္သားေတြကို ေ၀ဖန္ သံုးသပ္ တတ္ေအာင္ စဥ္းစား ဆင္ျခင္ ခ်င့္ခ်ိန္တတ္ေအာင္ စာသင္ခန္းကေန ပညာေရးကေန ေလ့က်င့္ သင္ၾကား ေပးသင့္တယ္လို႔ ဆိုလိုတာပါပဲ။

တနည္းအားျဖင့္ေတာ့ ဒါဟာ ေက်ာင္းသားေတြကို လြတ္လပ္စြာ ေတြးေတာ ၾကံစည္ ေျပာဆိုခြင့္၊ ေ၀ဖန္ သံုးသပ္ ေဆြးေႏြးခြင့္ ေပးဖို႔ လိုအပ္တယ္ဆိုတဲ့ သေဘာပါပဲ။ အဲဒါဟာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ရဲ႕ အေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရးေတြ ျဖစ္သလို ဒီမိုကေရစီပညာေရး စနစ္ ထဲက ေက်ာင္းသားေတြနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ အေျခခံ ေက်ာင္းသား အခြင့္အေရးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ့္ႏိုင္ငံကို ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေကာင္း အျဖစ္ တည္တံ့ေအာင္ ထိန္းႏိုင္ဖို႔ အတြက္ လူငယ္ ေက်ာင္းသားေတြကို ဒီမိုကေရစီစနစ္နဲ႔ ယဥ္ပါးေအာင္ စာသင္ခန္းထဲမွာ ေလ့က်င့္ ပ်ိဳးေထာင္ ေပးတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကေတာ့

“ယေန႔ျဖစ္ေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ နက္ျဖန္ ျပည္ၾကီးသားမ်ား ျဖစ္ၾက၏ဟု ဆိုရိုးစကား ရွိ၏၊ သို႔ျဖစ္ရာ ျပည္ၾကီးသားတို႔၏ အဂၤါ လကၡဏာႏွင့္ ညီေအာင္ အုပ္ခ်ဳပ္နည္း၊ မိမိအခြင့္အေရးအတြက္ တိုက္ခိုက္နည္း၊ စကားေျပာနည္း၊ စည္းကမ္းေသ၀ပ္နည္း၊ ကိုယ္လက္က်န္းမာေရး စသျဖင့္ နည္းမ်ိဳးစံုေအာင္ အသင္းအပင္းမ်ား ရဲတပ္မ်ား ကစားနည္းမ်ားကို ထြင္ၾကရေလ၏”

လို႔ ေက်ာင္းသားတိုင္း ရသင့္တဲ့ အေျခခံ အခြင့္အေရးနဲ႔ လုပ္သင့္လုပ္ထိုက္တာေတြကို ညႊန္ျပခဲ့ပါေသးတယ္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းရဲ႕ ရွင္းလင္း ေဖာ္ျပထားခ်က္အရဆိုရင္ ျပည္ၾကီးသားဆိုတာက တရားမွ်တတဲ့ ဥပေဒ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္းကို လိုက္နာျပီး လြတ္လပ္ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ေနထိုင္တတ္သူေတြပါပဲ။ တနည္းအားျဖင့္ေတာ့ ဒီမိုကေရစီနည္း က်က် စည္းကမ္းရွိရွိ ေနသူေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

တကယ္လည္း တိုးတက္တဲ့ အျမင္ရွိၾကတဲ့ ကမၻာ့ႏိုင္ငံအမ်ားစုမွာေတာ့ ေက်ာင္းသားေတြဟာ အေျခခံပညာ ေက်ာင္းေတြကအစ တကၠသိုလ္ေတြအထိ အဲဒီ အေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရး ေက်င္းသားအခြင့္အေရးေတြကို အျပည့္အ၀ ရေနၾကတာပါ။ ေက်ာင္းေတြမွာ ေက်ာင္းသားသမဂၢေတြ ဖြဲ႔စည္းတာ၊ အခ်င္းခ်င္း Debate လို႔ေခၚတဲ့ အျပန္အလွန္ ျငင္းခုန္ ေဆြးေႏြးပြဲေတြ၊ က်ဘမ္း စကား ေျပာပြဲေတြ၊ နံရံကပ္ စာေစာင္ေတြကို အျပိဳင္အဆိုင္ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ လုပ္ေနၾကတာပါ။ ဒါဟာ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ အသိဥာဏ္ပညာ ပြင့္လင္းမႈကို အားေပးတဲ့ လႈပ္ရွားမႈေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါ ေက်ာင္းသားေတြဟာ ေက်ာင္း၀န္းက်င္မွာ ေက်နပ္ ေပ်ာ္ရႊင္ ၾကတာေၾကာင့္မို႔လို႔ ျပႆနာ ေထြေထြထူးထူးလည္း မရွိေတာ့ပါဘူး။

ျမန္မာႏို္င္ငံမွာကေတာ့ ေက်ာင္းဆိုတာဟာ ေက်ာင္းသားေတြကို စာသင္ခန္းထဲမွာ အခ်ိန္ျပည့္ ပိတ္ေလွာင္ ထားျပီး ဆရာ ဆရာမ အဆင့္ဆင့္က အထပ္ထပ္ ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ စနစ္ထဲမွာ ရွိေနတဲ့ ေနရာတခု ပါပဲ။ ေက်ာင္းခ်ိန္အတြင္း ဘယ္လို အဖြဲ႔အစည္း အသင္းအပင္းမွ ဖြဲ႔ခြင့္မရွိတဲ့အျပင္၊ လူ၅ေယာက္ထက္ ပို စုေ၀းခြင့္မရွိ၊ စကားစုေ၀း ေျပာပြဲ မရွိရ၊ ဘယ္လို စာေစာင္စာအုပ္မွလည္း ေရးခြင့္ ျဖန္႔ခ်ိခြင့္ မရွိ၊ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ေတြကိုလည္း ေတာင္းဆိုတင္ျပခြင့္ မရွိပါဘူး။ ပိုဆိုးတာကေတာ့ ေက်ာင္းသားအေရးကိို စုေပါင္းေဆြးေႏြး ေျဖရွင္းေပးႏုိင္တဲ့၊ စည္းကမ္းတက် တင္ျပ ေတာင္းဆိုေပးႏိုင္တဲ့ ေက်ာင္းသားအဖြဲ႔အစည္း သမဂၢလည္း မရွိတာမို႔၊ ေက်ာင္းသားေတြဟာ အေျခခံေက်ာင္းသား အခြင့္အေရးေတြ အားလံုးကို ဆံုးရႈံးေနၾကရတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကေတာ့

“လူတိုင္းလူတိုင္း တဦးႏွင့္တဦး အေပါင္းအသင္း သမဂၢ ရွိမွသာ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ အယူအဆ အမွတ္အသားတို႔ကို ေတြ႔ျမင္သိရွိရ၍ ပိုမို အျမင္ က်ယ္လာႏိုင္ေလသည္။ သို႔ အျမင္က်ယ္မွ တဦးကိုတဦး အနာခံတတ္ျခင္း၊ ေစာင္မကူညီတတ္ျခင္း၊ အေျပာအဆို အေနအထိုင္ ျပဳျပင္ လာျခင္း၊ စသျဖင့္ ေလာက တြင္ လူ လုပ္တတ္သည့္ အရည္အခ်င္းမ်ားရႏိုင္ေလသည္”

လို႔ ဆိုပါတယ္။

အဲဒီအျပင္ “ေနာင္ေခတ္ ဗမာျပည္ကို ဖန္တီးမည့္ ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ ယခု လူမ်ားကဲ့သို႔ မညီမညြတ္ မလုပ္တတ္ မကိုင္တတ္ မျဖစ္ရေလေအာင္ ကၽြႏ္ုပ္တို႔သည္ ယခုအခါ ဗမာႏိုင္ငံလံုး ဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားမ်ား သမဂၢအသင္းၾကီးကို အထင္ အရွား တည္ေထာင္ထား၏၊ ထိုအသင္းကို ၀င္ေရာက္အားေပးရန္မွာ ေက်ာင္းသားတိုင္း တိုင္းျပည္ခ်စ္စိတ္ရွိသူတိုင္းတို႔၏ တာ၀န္၀တၱရားပင္ တည္း”

လို႔လည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္က ေစတနာထားျပီး တိုက္တြန္းခဲ့တာ ေတြ႔ရပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ ဒီမိုကေရစီပညာေရးထဲမွာ ေက်ာင္းသားေတြအတြက္ အသိဥာဏ္ပညာ တိုးတက္ဖြံ႔ျဖိဳူးဖို႔နဲ႔ ႏိုင္ငံၾကီးသားပီသတဲ့ လူမႈဆက္ဆံေရးေတြကို တတ္ေျမာက္ႏိုင္ဖို႔ ဆိုတာေတြကိုသာမက ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ပညာသင္ယူႏိုင္ေရးကိုပါ ဦးတည္ စဥ္းစားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဒီမိုကေရစီပညာေရး တည္ေဆာက္ ေနပါတယ္ ဆိုတဲ့ ျမန္မာႏို္င္ငံရဲ႕ ပညာေရး အာဏာပိုင္ေတြအေနနဲ႔ ေက်ာင္းပညာေရးထဲမွာ ေက်ာင္းသား သမဂၢ ဖြဲ႔စည္းခြင့္ကိုပါ ထည့္သြင္းစဥ္းစားရေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္္။

ေမျငိမ္း
(စက္တင္ဘာ ၁၀ ၊၀၇)

တကၠသိုလ္နဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးျပႆနာ

ျမန္မာႏို္င္ငံရဲ႕ ပညာေရး ဆုတ္ယုတ္က်ဆင္းရတာမွာ ပညာေရးအာဏာပိုင္ေတြနဲ႔ ဆရာ ဆရာမေတြမွာလည္း တာ၀န္မကင္းဘူးဆိုတာကို ျငင္းလို႔ မရႏိုင္တာ အမွန္ပါပဲ။ ဒီေနရာမွာ အေၾကာင္းရင္းေတြကေတာ့ ႏိုင္ငံ အာဏာပိုင္ေတြရဲ႕ လြဲေခ်ာ္တဲ့ အမိန္႔ အာဏာေတြကို မဆန္႔က်င္ရဲတာက တေၾကာင္း၊ လစာမလံုေလာက္မႈနဲ႔ စား၀တ္ေနေရး က်ပ္တည္းမႈ ေတြေၾကာင့္ မိမိတို႔ရဲ႕ အလုပ္တာ၀န္အေပၚ အာရံုမစိုက္ႏို္င္မႈကလည္း တေၾကာင္းျဖစ္ပါ တယ္။ ဒါ့ထက္ ပိုဆိုးတာကေတာ့ အၾကီးအကဲေနရာမွာ တာ၀န္ယူရတဲ့ ပညာေရး အာဏာပိုင္ေတြရဲ႕ တင္းက်ပ္ျပီး လြဲမွားေနတဲ့ အမိန္႔ေတြနဲ႔ မတရားသျဖင့္ အဂတိ လိုက္စားမႈေတြေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ ဆရာဆိုတာဟာ မိဘလိုပဲ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ ေကာင္းရာေကာင္းေၾကာင္းကို စီစဥ္ ဖန္တီး လမ္းညႊန္ေပးရမွာပါ။ ဒါေပမဲ့ စစ္အာဏာရွင္ စနစ္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ေအာက္မွာ ပညာေရးထဲက ပညာေရးအာဏာပိုင္ ဆရာၾကီး ဆရာမၾကီးေတြကပါ ပညာေရး ေလာကကို စစ္တပ္ဆန္ဆန္ အမိန္႔ေပးျပီး တင္းတင္းမာမာ အုပ္ခ်ဳပ္လာတာကို စိတ္မေကာင္းစရာေကာင္းေလာက္ေအာင္ ေတြ႔လာရပါတယ္။ သက္ေသသာဓက အေထာက္အထားနဲ႔တကြ တင္ျပရင္ကို အျဖစ္အပ်က္ေတြ အမ်ားၾကီး ျပႏိုင္ပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ ျမန္မာတႏိုင္ငံလံုးက ေက်ာင္းအမ်ားစုဟာ အဲလို အာဏာရွင္ေတြလက္ေအာက္မွာ ေနေနၾကရတယ္ဆိုတာ အားလံုးအသိပါပဲ။ အမ်ားအားျဖင့္ကေတာ့ တကၠသိုလ္ေတြမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေက်ာင္းအုပ္တခ်ိဳ႕ နဲ႔ ပါေမာကၡခ်ဳပ္တခ်ိဳ႕ဟာ စစ္ အစိုးရနည္းတူပဲ အမိန္႔အာဏာကို တြင္တြင္သံုးတဲ့အျပင္ အဂတိလိုက္စားမႈကိုလည္း ေျပာင္က်က် လုပ္လာၾကပါတယ္။ ဒီအထဲမွာ လက္ေအာက္ငယ္သား ဆရာ ဆရာမ ေတြနဲ႔ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားေတြအေပၚ စာနာငဲ့ညွာမႈ လံုး၀မရွိတဲ့ လုပ္ရပ္ေတြကေတာ့ အဆိုးဆံုးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ ကမၻာ့အဆင့္မီ တကၠသိုလ္ပညာေရးဟာ အသက္ ၁၈ႏွစ္ျပည့္ျပီးသူေတြ တက္ေရာက္ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အသက္ ၁၈ႏွစ္ဆိုတာဟာ ႏို္င္ငံတကာစံအရ အရြယ္ျပီး ကိုယ့္ၾကမၼာ ကိုယ္ဖန္တီးခြင့္ ရွိျပီလို႔ သတ္မွတ္တဲ့ အသက္အရြယ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တကၠသိုလ္တက္သူေတြဟာ ေက်ာင္းက ခ်မွတ္တဲ့ စည္းကမ္းေတြကို စနစ္တက် လိုက္နာတယ္ဆိုရင္ က်န္တဲ့ လူငယ္ဘ၀ သဘာ၀ထဲမွာ လြတ္လပ္ေပ်ာ္ရႊင္စြာ ပညာသင္ႏို္င္တဲ့ ေက်ာင္းသားအခြင့္အေရး အျပည့္ ရရပါမယ္။ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား ေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးေတြျဖစ္တဲ့ လြတ္လပ္စြာ ပညာသင္ယူခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆိုေဆြးေႏြးခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ တီထြင္ ဖန္တီးခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ ေရးသား ထုတ္ေ၀ခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ ေ၀ဖန္သံုးသပ္ခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ စုရံုး ေဟာေျပာခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ ေတာင္းဆိုပိုင္ခြင့္ေတြ အျပည့္အ၀ ရွိရပါမယ္။

အနီးဆံုး ထိုင္းႏုိင္ငံနဲ႔ ဥပမာေပးရရင္ ခုအခ်ိန္မွာ ထိုင္းႏိုင္ငံက တကၠသိုလ္ေတြမွာ ေက်ာင္းသားေတြဟာ အဲဒီ ေက်ာင္းသားအခြင့္အေရးေတြကို အျပည့္နီးပါးရၾကပါတယ္။ စည္းမ်ဥ္းခံဘုရင္စနစ္ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဘုရင္မိသားစု ကို ေ၀ဖန္ရင္ေတာ့ အျပစ္ေပးႏို္င္တယ္ဆိုေပမဲ့ တိုင္းျပည္က ေအးခ်မ္းသာယာျပည့္စံုေနတာမို႔ ျပႆနာျဖစ္ တာမ်ိဳး နည္းပါးပါတယ္။ ေက်ာင္းသားအမ်ားစုဟာ ေက်ာင္းမွာ ေပ်ာ္ၾကပါတယ္။ တကၠသိုလ္ေတြမွာဆိုရင္ လြတ္လပ္ခြင့္ အျပည့္အ၀ရွိတဲ့ အႏုပညာသရုပ္ေဖာ္ျပပြဲ (Performance Show) ေတြ အပတ္စဥ္လိုလို လုပ္ၾကတာေတာင္ ေတြ႔ရပါ တယ္။

တကယ္ေတာ့ အဲလို ေက်ာင္းသားအခြင့္အေရးကို ခံစားခြင့္ရတာဟာ ဒီမိုကေရစီပညာေရးပါပဲ။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ကေတာ့ ဒီမိုကေရစီပညာေရးကို တည္ေဆာက္ေနပါတယ္လို႔ ပညာေရး အာဏာပိုင္မ်ားက ေျပာထားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ေက်ာင္းေတြမွာ အေထြေထြ လိုအပ္ခ်က္ေတြ၊ ျပႆနာေတြ ပိုမ်ားလာခဲ့ျပီး လြတ္လပ္စြာ စာေရးသား ျဖန္႔ေ၀ခြင့္ တားျမစ္ပိတ္ပင္တာေတြ၊ လူစုလူေ၀းမလုပ္ရ ဆိုတာေတြနဲ႔အတူ ေက်ာင္းသားေတြကို တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ ခ်ဳပ္ထိန္းကိုင္တြယ္တာမ်ိဳးေတြေတာင္ ပိုလုပ္ လာခဲ့ပါတယ္။

၂၀၀၀ျပည့္ႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းမွာဆိုရင္ တကၠသိုလ္ေတြမွာ ေက်ာင္းသားေတြကို ေက်ာင္းေခၚခ်ိန္ယူတဲ့ စနစ္ကို တင္းတင္းမာမာ လုပ္လာပါတယ္။ ဆရာတေယာက္က အနည္းဆံုး ေက်ာင္းသား ၃၀ေလာက္ကို တာ၀န္ယူထိန္းရတဲ့ Guardianship တာ၀န္ခံ အုပ္ထိန္းသူ စနစ္နဲ႔ ေက်ာင္းသားေတြက သူတို႔ ေက်ာင္းတက္ေၾကာင္းကို သူတို႔ရဲ႕ ဆိုင္ရာ တာ၀န္ခံ အုပ္ထိန္းသူ ဆရာ ဆရာမေတြဆီမွာ ေန႔တိုင္း Attendance လက္မွတ္သြား ထိုးရပါတယ္။ အဲဒီ ဆရာဆရာမေတြက အဲဒီ လက္မွတ္ေတြကို သူတို႔ရဲ႕ အထက္က အတန္းခ်ဳပ္ဆီကို ဆက္တင္ေပးရပါတယ္။ အဲဒီ ေက်ာင္းေခၚခ်ိန္နဲ႔ အပတ္စဥ္ Tutorial စာစဥ္ ေျဖတဲ့ ရမွတ္ကို တြက္ျပီး ေက်ာင္းေခၚခ်ိန္ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ကို သတ္မွတ္ပါတယ္။ ၇၅ရာခိုင္ႏႈန္း မျပည့္ရင္ စာေမးပြဲ မေျဖရပါဘူး၊

တကယ္ေတာ့ အဲဒီ ခ်ဳပ္ကိုင္မႈဟာ ေက်ာင္းသားေတြကို ေက်ာင္းတက္မွန္ေအာင္ ရည္ရြယ္တာဆိုရင္ေတာ့ မထိေရာက္္ဘူးလို႔ ဆိုရပါမယ္။ အထူးသျဖင့္ တကၠသိုလ္ၾကီး ေတြမွာဆိုရင္ ထိေရာက္မႈ မရွိပါဘူး။ ဆရာေရာ ေက်ာင္းသားပါ ေက်ာင္းမပ်က္ေအာင္ လုပ္တာျဖစ္ေပမဲ့ ေက်ာင္းသားနဲ႔ အုပ္ထိန္းသူ ဆရာညွိျပီး တစ္ပတ္လံုးစာ လက္မွတ္ ကို တရက္တည္းမွာ အျပီး ထိုးျပီး တင္လိုက္ရင္ ရတာပါပဲ။ အထက္က ဆရာၾကီး ဆရာမၾကီးေတြကလည္း အလုပ္တာ၀န္ ဖိစီးတာေၾကာင့္မို႔ အေသးစိတ္ လိုက္မၾကည့္ႏိုင္ပါဘူး။ ေနာက္တေၾကာင္းကေတာ့ တခ်ိဳ႔ေသာ အုပ္ခ်ဳပ္သူ လူၾကီးပိုင္းေတြက ေက်ာင္းသားေတြကိုေရာ တာ၀န္ခံဆရာ ေတြကိုပါ ငဲ့ညွာတာေၾကာင့္ အေသအခ်ာ မစစ္ေဆးတာလည္း ရွိပါတယ္။

ငဲ့ညွာရတဲ့ အေၾကာင္းေတြကလည္း ရွိပါတယ္။ ၂၀၀၀ခုႏွစ္ မတိုင္မီကတည္းက တကၠသိုလ္ ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားကို ျမိဳ႕စြန္ျမိဳ႕ဖ်ားေတြေရာက္ေအာင္ ေရႊ႕လိုက္တဲ့အတြက္ လမ္းခရီးမွာ အခ်ိန္ ပိုၾကန္႔ၾကာတာေၾကာင့္ ေရာ၊ ေက်ာင္းလာဖို႔ ကားစင္းေရ နည္းပါးတာေၾကာင့္ေရာ၊ ေငြေၾကး အက်ပ္အတည္း ျပႆနာေတြ တစတစ ၾကီးထြား လာတာေၾကာင့္ေရာ၊ ေက်ာင္းမွာ ထိေရာက္တဲ့ သင္ၾကားေရးအပါအ၀င္ ပညာေရးဆိုင္ရာ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို ျဖည့္ဆီးမေပးႏိုင္တာေတြေၾကာင့္ေရာ၊ ဆရာေတြေရာ ေက်ာင္းသားေတြ ပါ အခက္အခဲေတြ ၾကံဳရတာေၾကာင့္ပဲ ပညာေရး မိသားစု၀င္ အခ်င္းခ်င္း ငဲ့ညွာခဲ့ၾကတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ပဲ ေက်ာင္းသားေတြဟာ ေက်ာင္းပညာေရးရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ေတြအေပၚ ေက်နပ္မႈ မရွိခဲ့ေပမဲ့ အဲလို ငဲ့ညွာမႈမ်ိဳးေတြ ရွိေနေသးတဲ့အတြက္ ျပႆနာတစံုတရာ မျဖစ္ဘဲ ေအးေအး ခ်မ္းခ်မ္း ပညာသင္ခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ အခုလတ္တေလာမွာေတာ့ မႏၱေလးက တအံု ကြန္ပ်ဴတာ တကၠသိုလ္မွာ ေက်ာင္းေခၚခ်ိန္ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္း မျပည့္လို႔ ဆိုျပီး ေက်ာင္းသား ၂၀၀ေက်ာ္ကို စက္တင္ဘာ၃ရက္ေန႔မွာ ျပဳလုပ္မယ့္ အတန္းတင္စာေမးပြဲကို ေျဖခြင့္မေပးေၾကာင္း ေၾကျငာခဲ့တဲ့အတြက္ ေက်ာင္းသားေတြ မေက်နပ္တဲ့ ျပႆနာျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ မႏၱေလးျမိဳ႔နဲ႔ တအံုတကၠသိုလ္ က ၂၅မိုင္ေတာင္ ေ၀းတဲ့အျပင္ ဖယ္ရီကား မလံုေလာက္မႈ၊ ကားခ ေစ်းျမင့္မႈေတြ ေၾကာင့္ ေက်ာင္းသားေတြမွာ အမ်ားၾကီး အခက္အခဲ ၾကံဳၾကရပါတယ္။ အခုလက္ရွိ ေလာင္စာဆီေစ်း ႏွစ္ဆ ျမင့္တက္သြားျပီးေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ အေျခအေန ေတြ ပိုဆိုးသြားတာမို႔ ေက်ာင္းသားေတြလည္း ပိုျပီး အခက္အခဲေတြ ၾကံဳလာရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီ အခက္အခဲျပႆနာဟာ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ ေပါ့ေလ်ာ့မႈတခုတည္း ေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာ မဟုတ္ပါဘူး။

အဲဒီ အခက္အခဲေတြေၾကာင့္လည္း တအံုကြန္ပ်ဴတာတကၠသိုလ္မွာ ခုလို ျပႆနာေတြ ၾကံဳၾကရတာပါပဲ။ ပိုဆိုးတာကေတာ့ ေက်ာင္းမေရာက္တာခ်င္း အတူတူမွာ ဆရာေတြဆီကို လာဘ္ထိုးသူေတြက စာေမးပြဲေျဖခြင့္ ရျပီး လာဘ္မထိုးႏိုင္တဲ့ ေက်ာင္းသားေတြက ေတာ့ စာေမးပြဲ ေျဖခြင့္ မရတာပါပဲ။ ဒါနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ေက်ာင္းသားေတြက အသနားခံ ဖို႔ ၾကိဳးစားေပမဲ့ ေက်ာင္းအုပ္ၾကီး ဦးသန္းႏိုင္စိုးကေတာ့ လံုး၀ ေျဖဆိုခြင့္ မေပးခဲ့ပါဘူး။ တကယ္ေတာ့ ေက်ာင္းသားတေယာက္ရဲ႕ ပညာတတ္ေျမာက္မႈကို စာေမးပြဲနဲ႔ ဆံုးျဖတ္တာက မွန္ကန္တဲ့ စနစ္ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီၾကားထဲ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ ပညာ သင္ႏွစ္ တႏွစ္တာဘ၀ကို ေက်ာင္းအေရာက္ေနာက္က်တဲ့ မိနစ္ပိုင္းေလးအတြက္ ပ်က္ကြက္တယ္လို႔ သတ္မွတ္ျပီး တေန႔စာလံုးအတြက္ ေက်ာင္းေခၚခ်ိန္ မေပးတာမ်ိဳးကလည္း ေက်ာင္းစည္းကမ္း ဥပေဒအေနနဲ႔ မေလ်ာ္ညီပါဘူး။ မွန္ကန္တဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ိဳးလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ေက်ာင္းသားေတြအတြက္ အင္မတန္မွကို နစ္နာလွ ပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ တႏိုင္ငံလံုး အတိုင္းအတာနဲ႔ အခက္အခဲ အက်ပ္အတည္း ၾကံဳေနရခ်ိန္မ်ိဳးမွာ ေက်ာင္းသား ေတြကို ပညာအရည္အခ်င္းေၾကာင့္ မဟုတ္ပါဘဲနဲ႔ တႏွစ္တာလံုး အတြက္ စာေမးပြဲေျဖခြင့္ မေပးတာဟာ အေကာင္းဆံုး ေျဖရွင္းေပးတာမ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး။ အဲဒီအျပင္ ႏိုင္ငံရဲ႕ လူ႔စြမ္းအား အရင္းအျမစ္ေတြကို ကန္႔သတ္ တားျမစ္ ျဖိဳဖ်က္ေနတာနဲ႔ အတူတူပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုၾကံဳေနရတဲ့ တအံုကြန္ပ်ဴတဆာေကာလိပ္က ေက်ာင္းသား ေတြရဲ႕ အခ်ိန္ေတြထဲက တႏွစ္လံုးလံုး နစ္နာသြားရတဲ့ ကိစၥမွာဆိုရင္ အဓိက တာ၀န္ရွိသူကေတာ့ သက္ဆိုင္ရာ ပညာေရးအာဏာပိုင္ျဖစ္တဲ့ ေက်ာင္းအုပ္ဆရာၾကီး ဦးသန္းႏိုင္စိုးသာ ျဖစ္ပါတယ္္။

၂၀၀၇၊ ၾသဂုတ္လ။

စစ္ပညာေရးစနစ္သို႔

အေျခခံပညာအထက္တန္းေက်ာင္းေတြမွာ တကၠသိုလ္က ဘာသာရပ္ဆိုင္ရာပါရဂူေတြကိုသာ ေက်ာင္းအုပ္ အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခန္႔အပ္ေတာ့မယ္ ဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ျပီးခဲ့တဲ့ အပတ္ေတြမွာ ေဆြးေႏြးခဲ့ပါ တယ္။ အဲဒီမွာ အခ်က္အလက္တိုင္းဟာ ဘာသာရပ္ဆိုင္ရာ ပါရဂူေတြကို အေျခခံပညာေက်ာင္းအုပ္အျဖစ္ ခန္႔အပ္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္တဲ့ အခက္အခဲေတြ ျပႆနာေတြ အားနည္းခ်က္ေတြကိုပဲ ေျပာခဲ့ပါ တယ္။

တကယ္လည္း ပါရဂူေတြ ေက်ာင္းအုပ္ျဖစ္တဲ့အတြက္ ပညာေရးက႑အေနနဲ႔ အားသာခ်က္ဆိုတာမ်ိဳး မရွိသေလာက္ပါပဲ။ ေက်ာင္းအုပ္လုပ္သူေတြရဲ႔ ဂုဏ္ပုဒ္အျဖစ္ ေဒါက္တာဘယ္သူလို႔ တတ္ႏို္င္ျပီး သူရဲ႕ သက္ဆိုင္ရာ ဘာသာရပ္မွာ၀င္ျပီး အနည္းအက်ဥ္း အၾကံေပးႏိုင္မယ္။ ဒီေတာ့ ဒါမ်ိဳးဟာ အေျခခံပညာ ေက်ာင္းတေက်ာင္းရဲ႔ ေက်ာင္းအုပ္ျဖစ္ဖို႔အတြက္ အဓိကက်က် လိုအပ္တဲ့ အရည္အေသြးမ်ိဳးလည္း မဟုတ္ပါဘူး၊

တကယ္ေတာ့ ဘာသာရပ္ဆိုင္ရာ ပါရဂူေတြအတြက္ အေျခခံပညာေရးနယ္ပယ္ဟာ လုပ္ငန္းခြင္ အသစ္သာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကို အေျခခံပညာေက်ာင္းရဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ပံုနဲ႔ တကၠသိုလ္ အဆင့္အုပ္ခ်ဳပ္ပံုမတူတဲ့အေၾကာင္းမွာ တင္ျပေဆြးေႏြးခဲ့ျပီးျဖစ္ပါတယ္။ ခုဆိုရင္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕လယ္ေခါင္က နာမည္ၾကီး အထက္တန္းေက်ာင္း ႏွစ္ေက်ာင္းမွာဆိုရင္ ေက်ာင္းအုပ္အသစ္အျဖစ္ ဦးဦးဖ်ားဖ်ား ခန္႔အပ္ခံရျပီး ေရာက္လာတဲ့ ပါရဂူႏွစ္ေယာက္ အေနနဲ႔ေရာ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ခံ ၀ါရင့္ ဆရာၾကီးဆရာမၾကီးေတြအေနနဲ႔ေရာ၊ လုပ္ငန္းခြင္မွာ အဆင္မေျပမႈ၊ ေႏွာင့္ေႏွးၾကန္႔ၾကာမႈ၊ စိတ္အႏွာက္အယွက္ျဖစ္ရမႈေတြနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေနၾကရပါ တယ္။ အဲဒီအျပင္ အျပန္အလွန္ ေလးစားယံုၾကည္မႈ၊ အားကိုးမႈ၊ အတူတကြ ပူးေပါင္း လုပ္ေဆာင္မႈေတြနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းရတဲ့ အေျခခံပညာေက်ာင္းရဲ႕ သဘာ၀ထဲမွာ အေျခခံပညာ ေက်ာင္းရဲ႕ သေဘာသဘာ၀နဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ေသေသခ်ာခ်ာ နားမလည္တဲ့အျပင္ အေတြ႔အၾကံဳလုပ္သက္အားျဖင့္ေရာ အသက္အားျဖင့္ေရာ ငယ္ရြယ္ၾကတာ မို႔လို႔ ေက်ာင္းအုပ္အသစ္ေတြဟာ ခုခ်ိန္မွာ သူတို႔ရဲ႕လုပ္ငန္းခြင္အသစ္မွာ အဆင္မေျပမႈေတြနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေန ၾကရပါတယ္။ ဒါေတာင္ ပညာေရးေလာကထဲက ၀န္ထမ္းအခ်င္းခ်င္းကိစၥပဲ ရွိပါေသးတယ္။ လုပ္ငန္းပိုင္းဆိုင္ရာ အခက္အခဲေတြ မပါေသးပါဘူး။၊

ေနာင္သိပ္မၾကာခင္ ကာလမွာဆိုရင္ေတာ့ အထက္တန္းေက်ာင္းေတြရဲ႕ ေက်ာင္းအုပ္ၾကီးေတြအျဖစ္ ပါရဂူ ေတြကသာ ေနရာယူလာေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပီးခဲ့တဲ့ တပတ္မွာ တင္ျပခဲ့သလိုပဲ ျမန္မာတႏိုင္ငံလံုး အတိုင္းအတာနဲ႔ အထက္တန္းေက်ာင္းေပါင္း ႏွစ္ေထာင္ နီးပါးမွာ တေျပးညီျဖစ္ဖို႔ ပါရဂူဘြဲ႔ရ ႏွစ္ေထာင္နီးပါး လိုလာမွာပါ။ အဲဒီအခါ လက္ရွိ ပါရဂူ အေရအတြက္နဲ႔ လိုအပ္တဲ့ ေက်ာင္းအုပ္ေနရာေတြအတြက္ ျဖည့္ဆည္း ဖို႔ကေတာ့ စစ္တကၠသိုလ္ထြက္ ပါရဂူမ်ားရွိေနၾကပါတယ္။ ကြန္ပ်ဴတာသိပၸံအထူးျပဳ အပါအ၀င္ ၀ိဇၨာသိပၸံ အထူးျပဳဘာသာရပ္ေတြနဲ႔ ေက်ာင္းျပီးထားတဲ့ စစ္တပ္အရာရွိေတြထဲက ရာဂဏန္းနီးပါးေလာက္က ခုခ်ိန္မွာ ပါရဂူဘြဲ႔ယူတန္းေတြ တက္ေနၾကပါျပီ။ ေနာင္ သိပ္မၾကာခင္အခ်ိန္မွာ လိုအပ္လာမယ့္ အထက္တန္း ေက်ာင္းအုပ္ ရာထူးေနရာေတြမွာ သူတို႔ကို ခန္႔အပ္ႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီ အေျခအေနအရ ျမန္မာႏို္င္ငံရဲ႕ ပညာေရးထဲမွာ အေရးၾကီးဆံုးျဖစ္တဲ့ အေျခခံပညာေရးနယ္ပယ္မွာ စစ္တကၠသိုလ္ထြက္ ပါရဂူမ်ားက ၀င္ေရာက္ လႊမ္းမိုး ခ်ဳပ္ကိုင္ခြင့္ရလာႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာကေတာ့ စစ္တပ္ရဲ႕ အၾကီးအကဲေတြဟာ အခြင့္ထူးခံ လူတန္းစားတစ္ရပ္အျဖစ္ ၾကီးစိုးလာခဲ့တာ ႏွစ္၅၀နီးပါးရွိခဲ့ပါျပီ။ စစ္တပ္ရဲ႔ ထံုးစံအတိုင္း အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပံုစံ ဟာ အမိန္႔နာခံေရးကသာ အဓိက ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္တပ္ရဲ႕ လက္သံုးစကားျဖစ္တဲ့ ‘ေရဗူးေပါက္တာ မလိုခ်င္ဘူး.. ေရပါတာသာလိုခ်င္တယ္’ ဆိုတဲ့ အမိန္႔မ်ိဳးကို ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းမွာဆိုရင္ ပညာေရးေလာကထဲက ပါေမာကၡခ်ဳပ္ေတြ ပါေမာကၡေတြကေတာင္ လက္စြဲ သံုးလာၾကတာေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါဟာ စစ္တပ္ရဲ႔ စရိုက္ လကၡဏာ လႊမ္းမိုးခံလာရ တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ အက်ိဳးဆက္ေတြေၾကာင့္ပဲ စာေမးပြဲေအာင္စာရင္းမွာ ေအာင္ခ်က္ေကာင္းတယ္ဆိုတဲ့ အေရအတြက္ကိုပဲ လိုခ်င္တယ္… အရည္အခ်င္း မျပည့္ဘူးဆိုတာကို မသိခ်င္ဘူး… ဆိုတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳး ေရာက္လာတာပါ။

တကယ္ေတာ့ စာသင္ေက်ာင္းဆိုတာဟာ အမိန္႔နဲ႔ တည္ေဆာက္ရတဲ့ေနရာ မဟုတ္ပါဘူး။ စစ္သင္တန္း ေက်ာင္းမွာလို အမိန္႔နာခံတတ္ဖို႔ကိုသာ ဦးတည္တဲ့ဲ့ ပညာေရးမ်ိဳးလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ပညာေရးရဲ႔ အဓိက လိုအပ္ခ်က္ကိုက ေက်ာင္းေနေပ်ာ္ျပီး စာေတာ္ၾကဖို႔သာ ျဖစ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဒီမိုကေရစီပညာေရး မွာဆိုရင္ ဆရာဆိုတာဟာ ေက်ာင္းသားေတြ၊ ကေလးေတြရဲ႕ စာသင္ခန္းထဲက ပညာေရးဆိုင္ရာ လိုအပ္ခ်က္ ေတြကို ျဖည့္ဆည္းေပးဖို႔၊ ေျဖရွင္းေပးဖို႔ဆိုတဲ့ အေနအထားနဲ႔ ရွိေနၾကရတာပါ။ အဲဒီသေဘာကို ဒီမိုကေရစီပညာေရးအေၾကာင္း စာအုပ္ေရးခဲ့တဲ့ အေမရိကန္ဒႆနပညာရွင္ John Dewey ေျပာခဲ့တဲ့ “ပညာေရးဟာ သင္ၾကားျခင္းမဟုတ္၊ ကေလးဘာသာ သင္ယူတတ္ေအာင္ ေလ့က်င့္ေပးျခင္းသာ ျဖစ္တယ္” ဆိုတာမွာ ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။

အဲသလိုပဲ ပညာေရးအယူအဆနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ လက္ဦးဆရာတစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ ဂရိအေတြးအေခၚပညာရွင္ Aristotle ကလည္း ဘီစီ ၃၈၄ တုန္းမွာကတည္းက “ပညာေရး ဟာ လူသားေတြရဲ႕ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြးကို ပ်ိဳးေထာင္ေပးဖို႔ တာ၀န္ရွိတယ္” ဆိုတာကို ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဆရာဆရာမေတြရဲ႕တာ၀န္ဟာ ကေလးေတြကို စာသင္သား ေတြကို သူတို႔ရဲ႕ ပင္ကိုအရည္အေသြးေတြ ပြင့္လန္းၾကီးထြားလာေအာင္ ကူညီ ပံ့ပိုး ပ်ိဳးေထာင္ ေပးရမွာသာ ျဖစ္ပါတယ္။ အမိန္႔ေပး ပံုသြင္းဖို႔ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါမွပဲ ကေလးေတြဟာ လြတ္လပ္စြာ ေ၀ဖန္ပိုင္းျခားႏိုင္တဲ့၊ လြတ္လပ္စြာ ေတြးေတာ ၾကံစည္တတ္တဲ့၊ လြတ္လပ္စြာ တီထြင္ဖန္တီးႏိုင္တဲ့၊ ေရွ႕ေဆာင္ လမ္းညႊန္ႏို္င္တဲ့ စြမ္းရည္ရွိသူေတြအျဖစ္ ၾကီးျပင္းလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါမွပဲ အဲဒီစာသင္သားေတြ ဦးေဆာင္ မယ့္ အနာဂတ္ကလည္း ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္တဲ့ အနာဂတ္ျဖစ္လာမွာပါ။

တကယ္ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံပညာေရးရဲ႕ ၾကီးမားတဲ့ အက်ပ္အတည္း ျပႆနာေတြထဲမွာ စစ္တပ္အစိုးရေတြရဲ႕ ၾကီးစိုးခ်ယ္လွယ္ခံရမႈက အဓိကက်တဲ့ အေၾကာင္းရင္းတခုပါပဲ။ ၁၉၆၂ေနာက္ပိုင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္းအစိုးရ လက္ထက္ကတည္းက တပါတီစနစ္ေအာက္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ပညာေရး၊ ဘာသာေရး၊ စာေပ ယဥ္ေက်းမႈ အႏုပညာေတြဟာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆန္ဆန္ အမိန္႔နဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ စီမံ ခံခဲ့ရတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ပဲ စာသင္ခန္းေတြထဲ မွာေတာင္ ဆရာကို တုံ႔ျပန္ မေဆြးေႏြးရတဲ့ Teacher centered teaching ကသာ ေတာက္ေလွ်ာက္ လႊမ္းမိုးခဲ့တာ ဒီကေန႔အထိပါပဲ။

၁၉၉၀ ေနာက္ပိုင္း အာဏာသိမ္းစစ္အစိုးရ လက္ေအာက္မွာေတာ့ ႏိုုင္ငံေရးျပႆနာေတြရဲ႕ ရိုက္ခတ္မႈေၾကာင့္ ေက်ာင္းပညာေရးဟာ အမိန္႔နာခံတတ္ဖို႔ကိုသာ ဦးတည္တဲ့ အေျခေနကို လံုးလံုး ေရာက္လာခဲ့တာ ေတြ႔ရပါတယ္။ စစ္အစိုးရရဲ႕ စစ္တပ္ဆန္ဆန္ အမိန္႔ေပးအုပ္ခ်ဳပ္မႈကို ပညာေရး အာဏာပိုင္ေတြ ကိုယ္တိုင္က လိုက္နာလက္ခံလာ ပါတယ္။ ဒါဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ပညာေရးအဆင့္အတန္း နိမ့္ပါးက်ဆင္းလာရတဲ့ အရင္းခံအေၾကာင္းေတြထဲက တစ္ခုလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အခုဆိုရင္ေတာ့ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံအတြက္ အေရးၾကီးဆံုး ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈျဖစ္တဲ့ ပညာေရးနယ္ပယ္ထဲကို စစ္တကၠသိုလ္ေတြကေန စနစ္တက် ေမြးျမဴ ပံုသြင္း ေလ့က်င့္ေပးထားတဲ့၊ ပညာရွင္ဆိုသူ ပါရဂူေတြက ၀င္ေရာက္ ခ်ဳပ္ကိုင္ ခ်ယ္လွယ္လာမယ့္ အေျခေနမ်ိဳးကို ေတြ႔ေနရျပီ ျဖစ္ပါတယ္။

ျပီးခဲ့တဲ့ ၾသဂုတ္လ ၉ရက္ေန႔က စကၤာပူႏိုင္ငံရဲ႔ ၄၂ႏွစ္ေျမာက္ အမ်ိဳးသားေန႔မွာ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ လီရွန္လံုး (Lee Hsien Loong ) က ပညာေရးနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ေျပာသြားရာမွာ ေက်ာင္းေတြမွာ သင္ယူျခင္းကို ပိုတိုးျမွင့္ပါ.. သင္ၾကားျခင္းကို ေလွ်ာ့ခ်ပစ္ပါ.. Learn.. more, teach... less လို႔ ေျပာသြားတာဟာ စိတ္၀င္စားစရာပါပဲ။ ေလာေလာဆယ္မွာ ပညာေရးအရ ကမၻာ့အဆင့္မီလို႔ ဆိုႏိုင္တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက လူငယ္ေတြ အေျမာက္အမ်ား သြားေရာက္ပညာသင္ေနၾကတဲ့ ကၽြန္းႏိုင္ငံေလးရဲ႕ ပညာေရးဦးတည္ခ်က္ကလည္း ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ လြတ္လပ္စြာ သင္ယူႏိုင္ခြင့္ကိုသာ အားေပးဖို႔ ေျပာေနတာပါပဲ။ ဒါဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံက အာဏာပိုင္မ်ားအေနနဲ႔ သတိျပဳဆင္ျခင္စရာေကာင္းတဲ့ အခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္္။

ေမျငိမ္း(၂၀၀၇၊ ၾသဂုတ္)

ပါရဂူဘြဲ႔ နဲ႔ ေက်ာင္းအုပ္ရာထူး

ေက်ာင္းအုပ္တေယာက္မွာ ရွိသင့္တဲ့ အရည္အေသြးေတြနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ႏို္င္ငံတကာသတ္မွတ္ခ်က္ေတြကို ေျပာခဲ့ျပီးပါျပီ။ ဒီတပတ္ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက ပါရဂူဘြဲ႔ရတစ္ေယာက္ရဲ႔ အေနအထားကို ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာက ပါရဂူဘြဲ႔ရဖို႔ဆိုတာ ဘာသာရပ္ဆိုင္ရာေတြမွာ မဟာဘြဲ႔ရျပီးသား ျဖစ္ရပါမယ္။ ျပီးေတာ့ လက္ရွိ တကၠသိုလ္တခုခုက ဆရာ ဆရာမ ျဖစ္ရပါမယ္။ ပထမဆံုး ပါရဂူတန္းတက္ေရာက္ခြင့္ရဖို႔ ၀င္ခြင့္ေျဖရပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ မဟာဘြဲ႔ကို ဂုဏ္ထူး(Credit) နဲ႔ ေအာင္ျမင္ထားတဲ့သူေတြဆိုရင္ ၀င္ခြင့္မေျဖဘဲ တက္ခြင့္ရႏိုင္ ပါတယ္။

၂၀၀၀ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ပါေမာကၡေတြအားလံုး ပါရဂူဘြဲ႔ရ ေဒါက္တာေတြ ျဖစ္ရမယ္လို႔ သတ္မွတ္ လိုက္ပါတယ္။ ဒါနဲ႔ပဲ တခ်ိန္လံုး စာေမးပြဲကိစၥေတြ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အမႈကိစၥေတြနဲ႔ ရႈပ္ေထြးေနရတဲ့ ပါေမာကၡ ေတြခမ်ာ အခ်ိန္အရအမိ လုယူျပီး ပါရဂူဘြဲ႔အတြက္ သုေတသန စာတမ္းေလးေတြ ေရးရပါေတာ့တယ္။ စာတမ္းေတြဟာ ကိုယ့္ရဲ႕ အဓိကဘာသာရပ္ထဲက အစိတ္အပိုင္းေလးတစ္ခုစီေလာက္ကိုသာ ယူေရးရတာမ်ိဳးပါ။ ဒီေနရာမွာ ထည့္ေျပာရမွာ တခုက ၂၀၀၀ျပည့္ႏွစ္ေနာက္ပိုင္း တကၠသိုလ္ပညာေရးစနစ္ထဲမွာက ေက်ာင္းသား ေတြေရာ ဆရာဆရာမေတြေရာ ဒေရာေသာပါးကို အလုပ္လုပ္ေနၾကရတာပါ။ အရည္အေသြးမျပည့္တဲ့ ပညာေရးဆိုေပမဲ့ အခ်ိန္နဲ႔ အင္အားကေတာ့ အျပည့္ေပးေနရတာပါ။ ဆရာဆရာမေတြဆို အားလပ္ရက္ (Vacation) လံုး၀ မခံစားရေတာ့တဲ့အထိပါပဲ။

ဒီေတာ့ ဆရာဆရာမေတြအဖို႔ ပါရဂူဘြဲ႔တခု ယူဖို႔ဆိုတာဟာ ေတာ္ေတာ္ကို လူပင္ပန္း စိတ္ပင္ပန္းျဖစ္ၾက ရတာပါ။ အခ်ိန္အားျဖင့္ ရင္းႏွီးၾကရရံုသာမက ေငြကုန္ ေၾကးက်လည္းမ်ားတာမို႔ ေတာ္ေတာ္ဒုကၡ ေရာက္ၾက ရတာပါ။ ပိုဆိုးတာက ပါရဂူဘြဲ႔ရဖို႔ လိုအပ္ခ်က္ေၾကာင့္သာ အေရးတၾကီးလုပ္ရတာမ်ိဳူးမို႔လို႔ တခ်ိဳ႔ စာတမ္းေတြဟာ အျဖစ္သေဘာေလာက္သာ လုပ္ထားရတာမ်ိဳးေတြပါပဲ။ ကြယ္လြန္သြားျပီျဖစ္တဲ့ ဆရာၾကီး ေဒါက္တာသန္းထြန္း ကေတာ့ ပညာရွင္မွန္ရင္.. တကၠသိုလ္က ဆရာမွန္ရင္... သုေတသန လုပ္ေနရမယ္လို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေခတ္စနစ္ရဲ႕က်ပ္တည္းမႈနဲ႔ တာ၀န္ၾကားမွာ တကၠသိုလ္က ဆရာဆရာမေတြအတြက္ သုေတသနလုပ္ငန္းဟာ အင္မတန္ ပင္ပမ္း ဆင္းရဲရတဲ့ အလုပ္ ျဖစ္ေနတာပါ။

ခုခ်ိန္မွာ ပါရဂူဘြဲ႔ တခုယူဖို႔ သံုးစြဲရမယ့္ ေငြဟာ စုစုေပါင္း အနည္းဆံုး သိန္း၃၀၀န္းက်င္ ရွိပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ပါေမာကၡတေယာက္ရဲ႕ လစာက ၁သိန္းခြဲပါ။ ပါရဂူဘြဲ႔ကို ၆ႏွစ္အတြင္း ရေအာင္ယူဖို႔ ဘယ္လိုနည္းနဲ႔ ယူရမွာ ပါလဲ။ ဒါေပမဲ့ ေရဗူး ေပါက္တာ မလိုခ်င္ဘူး.. ေရပါတာပဲ လိုခ်င္တယ္ဆိုတဲ့ အာဏာပိုင္မ်ားကေတာ့ တကၠသိုလ္ မွာ ေဒါက္တာဘြဲ႔ မရရင္ ရာထူးတိုးဖို႔ မစဥ္းစားဘူးလို႔ ေၾကျငာခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခါ သင္ၾကားေရးပိုင္းမွာေရာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းမွာပါ လုပ္သက္ေတြ အေတြ႔အၾကံဳေတြ အမ်ားၾကီးရွိေနျပီး တကယ္လည္း အရည္အခ်င္း အျပည့္ရွိတဲ့ ဆရာဆရာမေတြေတာင္မွပဲ ေငြေၾကးအကုန္အက် မတတ္ႏို္င္တဲ့အတြက္ ပါရဂူဘြဲ႔ မယူရတာနဲ႔ပဲ သူတို႔ အရည္အခ်င္းနဲ႔ ထိုက္တန္တဲ့ ရာထူးေနရာကို မရတဲ့ အေျခအေန ေရာက္သြားတာပါ။

အဲဒီလိုအခ်ိန္မွာပဲ စစ္တပ္က ဗိုလ္မွဴးအဆင့္ေတြကေတာ့ တကၠသိုလ္ေတြထဲမွာ ပါရဂူဘြဲ႔ယူဖို႔ သက္ေသာင့္ သက္သာနဲ႔ ေရာက္ေနၾကပါျပီ။ သူတို႔အတြက္ ပါရဂူ ဘြဲ႔ယူရတာက on duty လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတို႔အတြက္ ပါရဂူဘြဲ႔ယူဖို႔ ကုန္က်စရိတ္ကို သူတို႔ မိခင္ဌာနေတြက တာ၀န္ယူ အကုန္အက်ခံပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတို႔အေနနဲ႔ မဟာဘြဲ႔ေတြ ပါရဂူဘြဲ႔ေတြ ယူဖို႔ သိပ္ကို အဆင္ေျပ လြယ္ကူေနပါတယ္။ အခုဆိုရင္ ပညာေရး၀န္ၾကီးဌာနက တရား၀င္ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ ျမန္မာႏို္င္ငံမွာ ၂၀၀၅ခုႏွစ္အထိ ပါရဂူဘြဲ႔ရေပါင္း ၂၀၀ေက်ာ္ သံုးရာနီးပါး ရွိသြားျပီျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအျပင္ လက္ရွိ ပါရဂူဘြဲ႔ယူဖို႔အတြက္ က်မ္းျပဳေနသူမ်ားလည္း အေျမာက္အမ်ားရွိေနျပီ ျဖစ္ပါတယ္၊။ အဲဒီအေရအတြက္ထဲမွာ စစ္ဘက္က အေရအတြက္ကလည္း တ၀က္နီးပါး ရွိလာျပီျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာႏို္င္ငံရဲ႔ အာဏာပိုင္ေတြဟာ စစ္တပ္ရဲ႕ အခန္းက႑ကို တိုးခ်ဲ႕ ျမွင့္တင္ရာမွာ ပံုသ႑န္မ်ိဳးစံုနဲ႔ အားထုတ္ေနတယ္လို႔ေတာင္ ဆိုႏို္င္ပါတယ္။ တပ္မေတာ္ နည္းပညာတကၠသိုလ္ ၊ တပ္မေတာ္ေဆးတကၠသိုလ္ ေတြက အစ ေနာက္ဆံုး ၀ိဇၨာသိပၸံ ဘာသာေတြထိ တပ္မေတာ္ လက္ေအာက္ခံေတြ ေမြးျမဴျပီး ထူးခၽန္သူေတြကို လက္ရွိ အာဏာပိုင္ေတြနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ထားတဲ့ ျပည္ပ တကၠသိုလ္ေတြမွာ ပညာေတာ္သင္အျဖစ္ သင္ယူႏိုင္ေအာင္ စီစဥ္ေပးထားပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ရုရွႏိုင္ငံက တကၠသိုလ္ေတြမွာ စစ္တပ္္လက္ေအာက္ခံေက်ာင္းသားမ်ားအျဖစ္ အပတ္စဥ္အလိုက္ ပညာသင္ျပီး သြားၾကတာ အေရအတြက္ ေထာင္ေက်ာ္ရွိသြားပါျပီ။ အဲဒီ လူငယ္ေလးေတြဟာ ပါရဂူျဖစ္ဖို႔ အခြင့္အေရး အျပည့္ရွိသူေတြလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

တကၠသိုလ္ေတြမွာ တကယ္တမ္း အပင္ပန္းအဆင္းရဲခံျပီး ပါရဂူျဖစ္ေအာင္ နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႔ ၾကိဳးစားတာေတာင္ ဆရာ ဆရာမအေရအတြက္ အနည္းအက်ဥ္းသာ ပါရဂူဘြဲ႔ရခြင့္ ရွိသလို ပါရဂူဘြဲ႔ရသူေတြဟာလည္း မိမိတို႔ သက္ဆိုင္ရာ ဘာသာရပ္ေတြရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းေလး အနည္းငယ္ေလာက္ကိုသာ ေလ့လာ သုေတသန ျပဳထားၾကတာျဖစ္တဲ့အတြက္ အဲဒီ အခန္းက႑ကိုသာ ကၽြမ္းက်င္ပိုင္ႏိုင္မႈ ရွိႏို္င္တယ္လို႔ ေျပာရမွာပါ။ ဒါေၾကာင့္ တကၠသိုလ္တခုရဲ႕ ပါရဂူဘြဲ႔ဟာ အေျခခံပညာေရးက႑မွာ ေက်ာင္းအုပ္လုပ္ရမယ့္ အရည္အခ်င္း သတ္မွတ္ခ်က္နဲ႔ ဘယ္လိုမွ မအပ္စပ္ မညီညြတ္ႏိုင္ဘူးလို႔ သံုးသပ္ရတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ေနာက္ထပ္ စဥ္းစားစရာေကာင္းတဲ့အခ်က္ကေတာ့ ပညာေရး၀န္ၾကီးဌာနက ခု ၂၀၀၆- ၂၀၀၇ ပညာသင္ႏွစ္ မွာကိုပဲ အေျခခံပညာေက်ာင္းေတြမွာ ပါရဂူဘြဲ႔ရေတြကို ေက်ာင္းအုပ္အျဖစ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေစတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ကို အေကာင္အထည္ စ ေဖာ္ေနပါျပီ။ ေလာေလာဆယ္မွာက ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ပညာေရး၀န္ၾကီးဌာနေအာက္မွာ အေျခခံပညာ အထက္တန္းေက်ာင္းေပါင္း ၁၉၆၂ေက်ာင္းရွိတာမို႔ ေက်ာင္းအားလံုး တေျပးညီ ျဖစ္ဖို႔ဆိုရင္ ပါရဂူ ဘြဲ႔ရေပါင္း ႏွစ္ေထာင္နီးပါးေလာက္ထိ ရွိဖို႔ လိုလာမွာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ လိုအပ္တဲ့ အေရအတြက္ကို ျဖည့္ဖို႔နဲ႔ တခ်ိန္္တည္းမွာပဲ တကၠသိုလ္ ပညာေရး အဆင့္အတန္းေတြကိုလည္း ျမွင့္တင္မယ္လို႔ ေျပာထားတာမို႔ လိုအပ္လာမယ့္ ပညာရွင္ပါရဂူေနရာေတြအတြက္ကိုေရာ ထည့္စဥ္းစားထားဖို႔ လိုပါတယ္။ အဲသလိုဆိုရင္ေတာ့ စစ္တပ္လက္ေအာက္ခံအေနနဲ႔ ျပည္တြင္းျပည္ပမွာ ပညာသင္ထားၾကရတဲ့ ပါရဂူမ်ားကသာ ပညာေရးရဲ႕ အေရးၾကီးေသာ ေက်ာင္းအုပ္ ပါေမာကၡခ်ဳပ္လို ေနရာေတြကို မလြဲမေသြ ၀င္လာၾကေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးရဲ႔ တေသြးတသံတမိန္႔ အေလ့အထနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ေၾကာင့္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ကေနစလို႔ ပညာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ေတြမွာ ဆံုးရႈံးနိမ့္က်လာခဲ့ၾကတာ ခုဆို ၃၅ႏွစ္ေက်ာ္ ၾကာခဲ့ပါျပီ။ ခုလည္း စစ္တပ္ လက္ေအာက္ခံ ပညာတတ္ပါရဂူ ဆိုသူေတြက ပညာေရးထဲမွာ အခြင့္ထူးခံအေနနဲ႔ တျဖည္းျဖည္း ေနရာယူလာျပီ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါဟာ လြတ္လပ္ဖြံ႔ျဖိဳးတဲ့ ဒီမိုကေရစီပညာေရးစနစ္ကိုသာ ရလိုတဲ့ မ်ိဳးဆက္သစ္ေတြ အေနနဲ႔ ေတာ့ စဥ္းစားသံုးသပ္ရမယ့္ အေနအထားတရပ္ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို သတိထားၾကရေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေမျငိမ္း
၂၀၊ၾသဂုတ္၊၂၀၀၇။

ေက်ာင္းအုပ္တေယာက္ရဲ႕ အရည္အေသြး

ပါရဂူဘြဲ႔ရေတြကို အေျခခံပညာအထက္တန္းေက်ာင္းအုပ္အျဖစ္ ခန္႔အပ္တဲ့အတြက္ အေျခခံပညာေရးေလာက မွာ အေထြေထြ ျပႆနာေတြ ရွိလာႏိုင္တာကို အၾကမ္းဖ်ဥ္း ေဆြးေႏြးတင္ျပခဲ့ပါတယ္။ ခုဆက္ျပီး အေျခခံ ပညာေက်ာင္းေတြအတြက္ ေက်ာင္းအုပ္တေယာက္ရဲ႕ အေရးၾကီးတဲ့ အခန္းက႑နဲ႔ လိုအပ္တဲ့ အရည္အေသြး ေတြကို ဆက္ျပီး အေသးစိတ္ ေဆြးေႏြးသြားပါ့မယ္။

အေျခခံပညာအထက္တန္းေက်ာင္းေတြကို တာ၀န္ခံအုပ္ခ်ဳပ္ရမယ့္ ေက်ာင္းအုပ္ေတြမွာ မျဖစ္မေနရွိဖို႔ လိုအပ္တဲ့ အရည္အေသြးေတြနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး အေမရိကန္ႏိုင္ငံက Stanford Educational Leadership Institute ရဲ႕ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြက တကယ္ပဲ စနစ္တက်ရွိတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။

သတ္မွတ္ခ်က္ေတြအရေတာ့ ေက်ာင္းအုပ္လုပ္မယ့္သူေတြဟာ ပညာေရးအတြက္ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ (Educational visionaries) ေတြအေနနဲ႔ ေသေသခ်ာခ်ာရွိသင့္ျပီး ေက်ာင္းရဲ႕သင္ရိုးညႊန္းတန္း (Instructional Curriculum) ေတြကို ဦးေဆာင္ လမ္းညႊန္ႏို္င္မယ့္သူ ျဖစ္ရပါမယ္။ ျပီးေတာ့ ေစာင့္ၾကည့္ အကဲျဖတ္တဲ့ စနစ္ မွာ ကၽြမ္းက်င္သူ (Assessment experts) လည္း ျဖစ္ရပါမယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္း (Management) မွာ ကၽြမ္းက်င္ျပီး စည္းကမ္းတိက် လိုက္နာသူ (Disciplinarians) ျဖစ္ဖို႔လည္း လိုပါတယ္။ အဲဒီအျပင္ ဘ႑ာေရးသံုးစြဲမႈ (Budget) မွာ ပိုင္ႏို္င္ ကၽြမ္းက်င္သူ၊ လူမႈဆက္ဆံေရးမွာ ေအာင္ျမင္တဲ့သူ (Community builder) လည္း ျဖစ္ဖို႔လိုပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ကေတာ့ ပညာေရး တိုးတက္ေကာင္းမြန္ဖို႔ နည္းလမ္းေတြ တီထြင္ ၾကံဆ ဦးေဆာင္ႏိုင္သူ၊ ဦးေဆာင္ႏိုင္တယ္လို႔ လူအမ်ားက သတ္မွတ္ လက္ခံထားသူ (Mandate) ျဖစ္ရမယ္ဆိုတာေတြကို ေက်ာင္းအုပ္တေယာက္မွာ ရွိရမယ့္ အရည္အေသြး လိုအပ္ခ်က္ေတြအျဖစ္ နဲ႔ ေတြ႔ရပါတယ္။

အဲဒီ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြဟာ ပညာေရးပညာရွင္ေတြက ႏိုင္ငံတကာ ပညာေရးေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာ သံုးသပ္ျပီးမွ ေကာက္ခ်က္ခ်ထားတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ပညာေရးေလာကတခုလံုးကို ကိုယ္စားျပဳႏို္င္တဲ့ စံအရည္အေသြးေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သတ္မွတ္ခ်က္တခုဟာ ႏိုင္ငံတကာစံျဖစ္ျပီး ကိုယ့္ႏိုင္ငံရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈ ဓေလ့ထံုးစံနဲ႔လည္း မေသြဖီဘဲ ကိုက္ညီတယ္ဆိုရင္ေတာ့ အဲဒါကို ကိုယ့္ႏို္င္ငံမွာ နည္းနာယူျပီး က်င့္သံုးသင့္ ပါတယ္။ ခုန တင္ျပခဲ့တဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြ တခ်က္ခ်င္း ကို ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လက္ရွိ ပညာေရးေလာက အေျခအေနနဲ႔ ယွဥ္ျပီး ျပန္သံုးသပ္ ၾကည့္ရင္လည္း လိုက္ေလ်ာညီေထြ ရွိတယ္လို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။

ေက်ာင္းအုပ္လုပ္မယ့္သူေတြဟာ ပညာေရးအတြက္ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ (Educational visionaries) ေတြ အေနနဲ႔ ေသေသခ်ာခ်ာရွိသင့္တယ္ဆိုတာဟာ ျမန္မာႏို္င္ငံမွာလည္း Our Visions ဆိုျပီး အာဏာပိုင္ေတြ ကိုယ္တိုင္က တရား၀င္ ေၾကျငာထားတာပါ၊ ဒါေၾကာင့္ ေက်ာင္းအုပ္တေယာက္အေနနဲ႔ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားေတြ အတြက္ စံမီပညာေရးရဖို႔ ေမွ်ာ္မွန္းတဲ့ Educational visionaries မ်ိဳး ရွိရပါမယ္။

အဲဒီ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္နဲ႔ ညီေအာင္ ေက်ာင္းအုပ္ဟာ ပညာေရးပိုင္း ဆိုင္ရာေတြကို အျမဲ အားထုတ္ ေလ့လာေနရတာမို႔လို႔ သူရဲ႔ တာ၀န္တစ္ခုျဖစ္တဲ့ ေက်ာင္းရဲ႔ သင္ရိုးညႊန္းတန္း (Instructional Curriculum) ပိုင္းကိုလည္း ဦးေဆာင္ လမ္းညႊန္ႏို္င္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအျပင္ ႏိုင္ငံတကာမွာက ေက်ာင္း ပညာေရးထဲမွာ ေစာင့္ၾကည့္ အကဲျဖတ္တဲ့ စနစ္ Assessment system ကို သံုးတာမို႔ ေက်ာင္းအုပ္လုပ္သူဟာ အကဲျဖတ္စနစ္မွာ ကၽြမ္းက်င္သူ (Assessment experts) လည္း ျဖစ္ဖို႔ လိုပါတယ္။

ေနာက္ထပ္အေရးၾကီးတဲ့ လိုအပ္ခ်က္ျဖစ္တဲ့့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္း (Management) မွာ ကၽြမ္းက်င္ျပီး စည္းကမ္း တိက် လိုက္နာသူ (Disciplinarians) ျဖစ္ဖို႔ ဆိုတာကေတာ့ လက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပညာေရးထဲမွာ အလိုအပ္ဆံုး ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ လက္ရွိျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ျပႆနာက အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းကို တာ၀န္ယူ ကိုင္တြယ္ေနသူေတြဟာ စီမံခန္႔ခြဲမႈနဲ႔ ဦးေဆာင္မႈစြမ္းရည္ (Management and Leadership skill) နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ စနစ္တက် ေလ့လာ သင္ယူ ထားတာမ်ိဳး မရွိပါဘူး။ အဲဒီအျပင္ ရာထူးဌာန ေနရာေဒသ တည္ျငိမ္မႈမရွိတာေၾကာင့္ သက္ဆိုင္ရာလုပ္ငန္းခြင္ အေတြ႔အၾကံဳ အရလည္း အားနည္းၾကသူေတြ ျဖစ္ေနလို႔ပါပဲ။ ျပီးေတာ့ ေရွ႔ေဆာင္ႏြားလား ေျဖာင့္ေျဖာင့္သြားမွ ေနာက္ႏြားညီသိုက္ ေျဖာင့္ေျဖာင့္လိုက္၏ ဆိုတာလို ေက်ာင္းအုပ္ဟာ စည္းကမ္းတိက် လိုက္နာသူ (Disciplinarians) ျဖစ္ဖို႔ အေရးၾကီးပါတယ္။

ေက်ာင္းအုပ္တေယာက္အေနနဲ႔ ဘ႑ာေရးသံုးစြဲမႈ (Budget) မွာ ပိုင္ႏို္င္ကၽြမ္းက်င္သူ ျဖစ္ဖို႔ ဆိုတာက လည္း ေက်ာင္းအုပ္ ျဖစ္သူဟာ ေက်ာင္းရဲ႕ ေငြေၾကးကို စီမံခန္႔ခြဲရတာျဖစ္လို႔ ဘတ္ဂ်က္မွာ ကၽြမ္းက်င္ဖို႔ လိုတာပါ။ အဲလိုပဲ ေက်ာင္းအုပ္ဟာ ေက်ာင္းသား မိဘနဲ႔ ဆရာ တို႔ရဲ႔ သံုးပြင့္ဆိုင္ ဆက္ဆံေရးကို ထိန္းညွိ ေပးရသူ ျဖစ္တာမို႔လို႔ လူမႈဆက္ဆံေရး ေအာင္ျမင္သူ (Community builder) ျဖစ္သင့္တယ္ ဆိုတာဟာ အထူး ေျပာစရာမလိုေအာင္ အေရးၾကီးတဲ့ လိုအပ္ခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒီလိုအပ္ခ်က္ေတြရဲ႕ အခ်ဳပ္အျဖစ္ အေရးပါတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ ေက်ာင္းအုပ္ဟာ ပညာေရး တိုးတက္ေကာင္းမြန္ဖို႔ နည္းလမ္း ေတြ တီထြင္ ၾကံဆ ဦးေဆာင္ႏိုင္သူ၊ ဦးေဆာင္ႏိုင္တယ္လို႔ လူအမ်ားက သတ္မွတ္ လက္ခံထားသူ (Mandate) ျဖစ္ရမယ္ဆိုတာပါပဲ။ အင္မတန္ အေရးၾကီးတဲ့ အခ်က္ပါ။ အေျခခံပညာရဲ႕အထက္တန္းေက်ာင္းအုပ္ဟာ အေျခခံပညာေရးအတြက္ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို ေသေသခ်ာခ်ာ သိမွပဲ နားလည္တဲ့သူျဖစ္မွပဲ ကိုင္တြယ္ရမယ့္ နည္းလမ္းကို ျမင္တတ္မွာပါ။ ျပီးေတာ့ သူ သိထား တတ္ထားသမွ်ကို ျပန္ညႊန္ၾကားရာမွာလည္း ေက်ာင္းအုပ္ဟာ ေလးစားေလာက္တဲ့ အရည္အေသြး၊ အေတြ႔အၾကံဳ နဲ႔ ကၽြမ္းက်င္လိမ္မာမႈ ရွိမွပဲ လက္ေအာက္ငယ္သားက ေလးစားျပီး သူ ညႊန္ၾကား အုပ္ခ်ဳပ္ တာကို လက္ခံႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

အေပၚမွာ ေဆြးေႏြးတင္ျပခဲ့တဲ့ အခ်က္ေတြအရဆိုရင္ေတာ့ ဘာသာရပ္ဆိုင္ရာ ပါရဂူတစ္ေယာက္ဟာ အထက္တန္းေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္းကို ေက်ာင္းအုပ္တေယာက္အျဖစ္ ဦးေဆာင္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ဆိုရင္ ဆည္းပူး ေလ့လာစရာေတြ အမ်ားၾကီး ရွိေနေသးတာ အထင္အရွားပါပဲ။ ေလာေလာဆယ္ေတာ့ ရန္ကုန္ျမိဳ႔လယ္ေခါင္က ေအာင္ျမင္ေက်ာ္ၾကားတဲ့ ေက်ာင္းၾကီးတခ်ိဳ႕မွာ ေက်ာင္းအုပ္ေကာင္းတစ္ေယာက္ရဲ႕ အရည္အေသြးနဲ႔ ျပည့္စံုေအာင္ ေလ့လာဆည္းပူး ေလ့က်င့္မႈမ်ိဳး ရွိမထားတဲ့ ပါရဂူဘြဲ႔ရတခ်ိဳ႕ဟာ ေက်ာင္းအုပ္တာ၀န္နဲ႔ ေရာက္ေနျပီျဖစ္ပါတယ္၊။ အဲဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ျပီးေတာ့လည္း ေနာက္ပိုင္းမွာ ဆက္လက္ ေဆြးေႏြး တင္ျပသြားဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

၁၃ၾသဂုတ္ ၀၇။

ေက်ာင္းအုပ္ရဲ႕ အခန္းက႑

ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အေျခခံပညာေက်ာင္းေတြကို အဆင့္အတန္း ျမင့္မားေစခ်င္တဲ့အတြက္ အေျခခံပညာ အထက္တန္း ေက်ာင္းအုပ္ရာထူးေနရာေတြကို တကၠသိုလ္က ပါရဂူဘြဲ႔ရမ်ားကိုသာ ခန္႔အပ္ေတာ့မယ္လို႔ သိရပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ ေဆြးေႏြးဖို႔ ရွိလာတာက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ တကၠသိုလ္ေတြရဲ႕ ပညာေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ပံုစံနဲ႔ အေျခခံပညာေက်ာင္းရဲ႕ ပညာေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ပံုစံေတြ မတူတဲ့ အေၾကာင္းပါပဲ။ အထူးသျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းမွာျဖစ္ပါတယ္။ တကၠသိုလ္မွာက ဘာသာရပ္ဆိုင္ရာဌာနအလိုက္ ပါေမာကၡေတြ တြဲဖက္ ပါေမာကၡေတြက အဆင့္ဆင့္ ကိုင္တြယ္ခြဲေ၀ျပီး အုပ္ခ်ဳပ္ပါတယ္။ ၂၀၀၀ျပည့္ႏွစ္ေနာက္ပိုင္းမွာဆိုရင္ တကၠသိုလ္ၾကီးေတြရဲ႕ ဘာသာရပ္ဆိုင္ရာ ဌာနအလိုက္ကို ပါေမာကၡ ႏွစ္ေယာက္၊ တြဲဖက္ပါေမာကၡ ေလးေယာက္ထားျပီး ကိုင္တြယ္ပါတယ္။ ပါေမာကၡ ႏွစ္ေယာက္ကလည္း အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္း နဲ႔ သင္ၾကားေရးပိုင္း လို႔ ခြဲျခားျပီး တာ၀န္ယူရပါတယ္။ အဲသလိုပဲ တြဲဖက္ပါေမာကၡ၄ေယာက္ကလည္း သင္ၾကားေရးပိုင္းကို ႏွစ္ေယာက္၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းကို ႏွစ္ေယာက္ ခြဲျပီး ကိုင္တြယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ရပါတယ္။

တကၠသိုလ္အဆင့္မွာက ပါေမာကၡဆိုတာဟာ အနည္းဆံုး ဆရာလုပ္သက္ ႏွစ္အစိတ္ေလာက္ ရွိျပီးသူေတြပါ။ တနည္းအားျဖင့္ေတာ့ နည္းျပ၊ လက္ေထာက္ကထိက၊ ကထိက ဆိုပီး အဆင့္ဆင့္ တာ၀န္ယူခဲ့ၾကျပီးသား ျဖစ္တဲ့အတြက္ တကၠသိုလ္စနစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႔ ေကာင္းေကာင္း က်င့္သားရထားျပီးသူေတြပါ။ ျပီးေတာ့ တကၠသိုလ္ေလာကရဲ႕ထံုးစံအရ အဲဒီ ပါေမာကၡမ်ားဟာ သူတို႔ အုပ္ခ်ဳပ္ညႊန္ၾကားရမယ့္ ဆရာဆရာမေတြရဲ႕ သင္ဆရာ ျမင္ဆရာ ၾကားဆရာေတြပဲ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဆရာတပည့္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမ်ိဳးမို႔လို႔ လုပ္ငန္းခြင္ အတြင္း အဆင္ေျပေခ်ာေမြ႔မႈမွာ အားသာေစပါတယ္။ ဒါေတာင္ ပါေမာကၡဆိုတာက ကိုယ့္ဌာနကေလးတခု တည္းကို အုပ္ခ်ဳပ္ရတာပါ။

ေနာက္တဆင့္ကေတာ့ ပါေမာကၡခ်ဳပ္အဆင့္ပါ။ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ဆိုတာကလည္း ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားေတြ ကေန စလို႔ ပါေမာကၡေတြ ထိေအာင္ အစစ အရာရာ တာ၀န္ခံျပီး အုပ္ခ်ဳပ္ရသူပါ။ ဒီေနရာမွာ ပါေမာကၡေတြ ေမာ္ကြန္းထိန္းေတြကေတာ့ ၀န္းရံေပးၾကရပါတယ္။ တကၠသိုလ္ေလာကမွာ ပါေမာကၡလို ဌာနမွဴးလို အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းတာ၀န္မ်ိဳးမွာ အနည္းဆံုးလုပ္သက္ ၁၀ႏွစ္ေလာက္ရွိျပီး အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ နာမည္ ေကာင္းမ်ိဳးလည္း ရွိမွပဲ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ အဆင့္မ်ိဳး ရႏို္င္မွာပါ။ တကယ္ေတာ့ ပါေမာကၡ၊ ပါေမာကၡခ်ဳပ္၊ ေက်ာင္းအုပ္၊ စတဲ့ ရာထူးေတြဟာ အေတြ႔အၾကံဳနဲ႔ ကၽြမ္းက်င္မႈအေပၚ မူတည္ျပီး အဆင့္ဆင့္ ခန္႔အပ္ရတဲ့ ရာထူးေတြပါ။

အေျခခံပညာေက်ာင္းေတြမွာဆိုရင္ေတာ့ တေက်ာင္းလံုးကို ေက်ာင္းအုပ္က တာ၀န္ခံျပီး အုပ္ခ်ဳပ္ရပါတယ္။ ေက်ာင္းအုပ္ကိုလည္း အဆင့္ဆင့္ အတန္းခ်ဳပ္ေတြက ၀န္းရံကူညီတာမ်ိဳး ရွိပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ ေက်ာင္းအုပ္ဟာ ေက်ာင္းရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စီမံခန္႔ခြဲေရးေတြကို တာ၀န္ခံရတာပါပဲ။ အဲလို တာ၀န္ခံဖို႔အတြက္ ေက်ာင္းအုပ္ဟာ သူကိုင္တြယ္ရမယ့္ ေက်ာင္းရဲ႕အေရးအရာ ကိစၥရပ္ေတြကို ကၽြမ္းက်င္ ပိုင္ႏို္င္ရမွာျဖစ္သလို သူ စီမံညႊန္ၾကားရမယ့္ သင္ၾကားေရး နဲ႔ သင္ရိုးဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္ေတြကိုလည္း ႏွံ႔စပ္နားလည္ရပါတယ္။ အဲဒါဟာ ေက်ာင္းအုပ္ေတြမွာ မျဖစ္မေန လိုအပ္တဲ့ အရည္အခ်င္းေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲလိုအရည္အခ်င္းနဲ႔ ျပည့္စံုဖို႔အတြက္လည္း ေက်ာင္းအုပ္လုပ္မယ့္သူဟာ သင္ၾကားေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အေတြ႔အၾကံဳေတြ မ်ားမ်ား ရွိေနဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ အေျခခံပညာေက်ာင္းေတြမွာ ရွိသင့္တဲ့ ေက်ာင္းအုပ္ဆိုတာဟာ သင္ၾကားနည္းပညာ (Teaching Methodology) နဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနည္းပညာ (Administration) ေတြကို စနစ္တက် ဆည္းပူး သင္ယူခဲ့ၾကရတဲ့ ပညာေရးတကၠသိုလ္လိုမ်ိဳးကေန ဘြဲ႔ရျပီး အထက္တန္းျပဆရာဆရာမေတြအျဖစ္ လုပ္သက္ ရင့္ျပီးသားလည္းျဖစ္တဲ့ ဆရာၾကီးဆရာမၾကီးေတြသာ ျဖစ္ရမွာပါ။ အဲဒီအျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာက ၀ါရင့္ အထက္တန္းျပ ဆရာၾကီး ဆရာမၾကီးေတြေတာင္မွပဲ အလယ္တန္းေက်ာင္းအုပ္ လုပ္ဖူးတဲ့အေတြ႔အၾကံဳ အနည္းဆံုး၂ႏွစ္ရွိမွ အထက္တန္းေက်ာင္းအုပ္အျဖစ္ ေသခ်ာေရြးခ်ယ္ျပီးခန္႔ခဲ့တာပါ။ ဒါမွပဲ ေက်ာင္းစည္းကမ္း ထိန္းသိမ္းေရး၊ သင္ၾကားေရးလမ္းညႊန္မႈ နဲ႔ ေက်ာင္းသားေရးရာ ၀န္ထမ္းေရးရာေတြကို ေခ်ာေခ်ာ ေမြ႔ေမြ႔ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ အေျခခံပညာေရးဟာ အေရးၾကီးဆံုး ပညာေရးက႑တစ္ခုလည္း ျဖစ္တာမို႔ ေက်ာင္းသားေတြ နဲ႔ ဆရာေတြၾကားမွာ ေျပျပစ္ေအာင္ျမင္တဲ့ ဆက္သြယ္မႈ ျဖစ္ဖို႔ကလည္း ေက်ာင္းအုပ္ရဲ႔ အရည္အေသြးအေပၚ အမ်ားၾကီး မူတည္ပါတယ္။ အဲလိုပဲ ေက်ာင္းအုပ္လုပ္မယ့္သူရဲ႔ အေတြ႔အၾကံဳရွိမႈ ေပၚမွာလည္း မူတည္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ မွာလည္း အဲလိုပါပဲ။ ရိုးရိုး ေက်ာင္းဆရာ ၀င္လုပ္တာေတာင္မွ ဆရာျဖစ္သင္တန္း ဆင္းျပီးမွ ဆရာ လုပ္ခြင့္ ရွိတာပါ။ ႏုိင္ငံတကာစံအရေတာ့ ျပည္နယ္အဆင့္ မူလတန္းေက်ာင္းေလာက္မွာေတာင္ ေက်ာင္းသား ဦးေရ ၅၀၀ေက်ာ္သြားရင္ ေက်ာင္းအုပ္တစ္ေယာက္နဲ႔ မလံုေလာက္ဘူးလို႔ သတ္မွတ္တဲ့အတြက္ တြဲဖက္ လက္ေထာက္ ေက်ာင္းအုပ္ တစ္ေယာက္ ထပ္ခန္႔ရပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာကေတာ့ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသား ေသာင္းဂဏန္းအေရအတြက္ေလာက္ကိုလည္း ေက်ာင္းအုပ္ တစ္ေယာက္တည္းက အုပ္ခ်ဳပ္ေနတာပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီ ေက်ာင္းအုပ္ၾကီးေတြဟာ ပညာေရးထဲမွာ အေတြ႔အၾကံဳေတြ အမ်ားၾကီးရွိခဲ့တာေတာ့ အရည္အခ်င္းတရပ္လို႔ ေျပာႏို္င္ပါတယ္။ အခု ပါရဂူဘြဲ႔ရတဲ့သူေတြ အထက္တန္း ေက်ာင္းအုပ္ လုပ္မယ္ဆိုတဲ့ ကိစၥမွာ အဲဒီ အေျခအေနေတြကိုပါ ထည့္ စဥ္းစားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ ပါရဂူဘြဲ႔ရသူေတြဟာ သူတို႔ရဲ႕ ဘာသာရပ္ဆိုင္ရာေတြမွာ ပါရဂူေျမာက္ေအာင္ တတ္ေျမာက္သူ ေတြသာ ျဖစ္ပါတယ္။ သင္ၾကားေရးနည္းပညာ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပညာနဲ႔ အေျခခံပညာဆိုင္ရာ အေရးကိစၥ ေတြမွာေတာ့ အေတြ႔အၾကံဳမရွိတဲ့အျပင္ စနစ္တက် သင္ယူတတ္ေျမာက္ထားသူေတြ မဟုတ္ၾကပါဘူး။ အဲဒီအျပင္ အေျခခံပညာနယ္ပယ္နဲ႔လည္း ရင္းႏွီးထိစပ္သူေတြ မဟုတ္တာမို႔ ကၽြမ္းက်င္ပိုင္ႏို္င္တဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမ်ိဳးကိုလည္း ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႔ မလြယ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ တကယ္တမ္း ပညာရွင္ေတြရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမ်ိဳးကို လိုလားလို႔ ပါရဂူဘြဲ႔ရေတြကိုသာ ေက်ာင္းအုပ္ ရာထူးေပးမယ္ဆိုရင္ေတာင္ အနည္းဆံုး ေက်ာင္းအုပ္အျဖစ္ လုပ္ထံုးလုပ္နည္း မြမ္းမံသင္တန္းေတြ၊ ေဆြးေႏြးပြဲေတြ အမ်ားၾကီးနဲ႔ ျပင္ဆင္သင့္ပါတယ္။

တကယ္ပဲ ေကာင္းမြန္တဲ့ ပညာေရးစနစ္ထဲမွာ ဆရာ ဆရာမ ေကာင္းေကာင္း လိုအပ္တယ္ဆိုရင္ အဲဒီ ဆရာ ဆရာမေတြကို ေသခ်ာ ကိုင္တြယ္ ညႊန္ၾကားေပးႏုိင္တဲ့ စီမံခန္႔ခြဲေပးႏုိင္တဲ့ ေက်ာင္းအုပ္ေကာင္းေကာင္း ေတြကိုလည္း ထပ္တူ လိုအပ္လွပါတယ္။

ေမျငိမ္း
၆၊၈၊၀၇။

ႏိုင္ငံတကာ အဆင့္မီ သင္ရိုးျဖစ္ဖို႔

ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လက္ရွိ ပညာေရး၀န္ၾကီး ေဒါက္တာခ်မ္းျငိမ္းက ျပီးခဲ့တဲ့ ဇူလိုင္လ ၉ရက္ ေန႔မွာ ျပဳလုပ္သြားတဲ့ ပညာေရး ေကာ္မီတီ ရဲ႕ ၁/၂၀၀၇ အစည္းအေ၀းမွာ လာမယ့္ ၂၀၀၈-၂၀၀၉ ပညာသင္ႏွစ္က စျပီး အေျခခံပညာ အထက္တန္း အဆင့္၊ ကိုးတန္း ဆယ္တန္းေတြရဲ႕သင္ရိုးမာတိကာေတြကို ႏိုင္ငံတကာအဆင့္မီ ျဖစ္ေအာင္ ျပဳျပင္ ေရးဆြဲမယ္လို႔ ေျပာသြားပါတယ္။ ေဒါက္တာခ်မ္းျငိမ္းဟာ ရန္ကုန္စက္မႈတကၠသိုလ္က ပညာရွင္ ပါေမာကၡေဟာင္းတစ္ေယာက္ ျဖစ္တာမို႔ ပညာေရးက႑ကို တိုးတက္ေအာင္ ၾကိဳးစားေဆာင္ရြက္ႏိုင္ ပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ပညာေရးရဲ႔ အတန္းအဆင့္ေတြကို သတ္မွတ္တာကိုက ျပႆနာ၇ွိေနတာပါ။ ျပႆနာက အတန္းအဆင့္ သတ္မွတ္ပံုေတြက တျခားႏုိင္ငံေတြနဲ႔ မတူဘဲ သတ္မွတ္ထားတာပါပဲ။ ျမန္မာႏိုင္ငံက အေျခခံပညာမူလတန္းအဆင့္ကို ၄ႏွစ္ သတ္မွတ္ျပီး အလယ္တန္းဆင့္ကို ၄ႏွစ္ သတ္မွတ္တာ ေၾကာင့္ အထက္တန္းအဆင့္ဟာ ၉တန္း ၁၀တန္း ျဖစ္သြားရတာပါ။ ။ ဒီေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အေျခခံပညာ အထက္တန္း စာေမးပြဲေျဖတဲ့ ေက်ာင္းသားဟာ ျပဌာန္းတဲ့ သင္ရိုးေတြ အဆင့္အတန္း မနိမ့္ေပမဲ့ ႏွစ္ပိုင္းျခား သတ္မွတ္မႈ ျပႆနာေၾကာင့္ တကၠသိုလ္၀င္တန္းေျဖဆိုခ်ိန္မွာ အသက္ ၁၆ႏွစ္ပဲ ရွိေနေသးတာမို႔ ျပည္ပမွာ ပညာဆက္သင္တဲ့အခါ ဟိုမမီ ဒီမမီနဲ႔ အဆင္မေျပျဖစ္ၾကရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ခု သင္ရိုးမာတိကာ ေျပာင္းမယ္ ဆိုတဲ့ အေပၚမွာ စဥ္းစားစရာေတြ ေျဖရွင္းရမယ့္ အခက္အခဲေတြ အမ်ားၾကီး ရွိေနပါတယ္။

ကမၻာ့ႏုိင္ငံ အမ်ားစုကေတာ့ အေျခခံပညာ ပထမအဆင့္ (Primary) ဆိုတဲ့ မူလတန္းအဆင့္ကို ၆ႏွစ္ သတ္မွတ္ျပီး ဒုတိယအဆင့္(Secondary) ဆိုတဲ့ အလယ္တန္းအဆင့္ကို ၄ႏွစ္ သတ္မွတ္ ပါတယ္၊။ ဒါေၾကာင့္ ေနာက္ဆံုး အေျခခံပညာရဲ႔ အထက္တန္း(High School) အဆင့္ကေတာ့ ၂ႏွစ္ ျဖစ္သြားပါတယ္။ ဒီေတာ့ အေျခခံပညာ အထက္တန္း အဆင့္ ၁၁တန္း စတက္တဲ့အခ်ိန္မွာ ေက်ာင္းသားက အသက္ ၁၆ႏွစ္ျဖစ္ေနပါျပီ။ ဒါေၾကာင့္ တကၠသိုလ္၀င္ အေျခခံပညာအထက္တန္း ၁၂တန္း စာေမးပြဲေျဖခ်ိန္ဆို ေက်ာင္းသားက အသက္ ၁၈ႏွစ္ ျဖစ္ေနရပါတယ္။ အဲဒါက ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္တဲ့ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ စံလည္းျဖစ္ပါတယ္။

ျပီးေတာ့ ႏိုင္ငံအမ်ားစုရဲ႔ အထက္တန္းပညာေရးက အနည္းဆံုး လက္ေတြ႔ အသက္ေမြး၀မ္း ေက်ာင္းလုပ္ႏိ္ုင္တဲ့ ပညာေရးမ်ိဳးကို ေပးႏို္င္ျပီးေတာ့ တျခားဖြံ႔ျဖိဳး တိုးတက္တဲ့ ထိပ္တန္း ႏိုင္ငံေတြရဲ႔ အဆင့္ျမင့္ပညာေရးေတြကို အလြယ္တကူ ဆက္သင္ၾကားႏိုင္တဲ့ အရည္အေသြးနဲ႔ အဆင့္အတန္း သတ္မွတ္ခ်က္ကိုလည္း ရရွိသြားေစတဲ့ ပညာေရးမ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ အိမ္နီးခ်င္းလို႔ ဆိုႏိုင္တဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ပါကစၥတန္ သီရိလကၤာ နဲ႔ စကၤာပူႏိုင္ငံေတြမွာ အထက္တန္းအဆင့္ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူေတြဟာ GCE O'level (General Certificate of Educaton) ကို ၀င္ေျဖႏုိင္ေလာက္တဲ့ အရည္အခ်င္းနဲ႔ စံသတ္မွတ္ခ်က္ ရႏိုင္ပါတယ္။ အနည္းဆံုး အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း တကၠသိုလ္တခုခု တက္ႏုိ္င္တဲ့ အဆင့္တခုကို ရႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီအျပင္ အထက္တန္းအဆင့္ျပီးခ်ိန္မွာ ေက်ာင္းသားရဲ႔ အရည္အခ်င္းကိုလိုက္ပီး A' level(Advanced level) ကိုပါ ၀င္ေျဖႏိုင္တာမို႔ ႏိုင္ငံတကာအဆင့္မီ တကၠသိုလ္ ေကာင္းေကာင္းထိကို တက္ခြင့္ရႏို္င္ၾကပါတယ္။

ျမန္မာႏို္င္ငံမွာ လက္ရွိ ျပဌာန္းထားတဲ့ သင္ရိုးမာတိကာေတြကလည္း တကယ္ေတာ့ အဆင့္မနိမ့္လွပါဘူး။ ျပႆနာရွိတာကေတာ့ အေျခခံပညာအထက္တန္း သင္ရိုးေတြထဲမွာ ၀ိဇၨာသီးသန္႔ဘာသာတြဲေတြ လုပ္လိုက္ တာက ဆိုးေနတာပါ။ ၀ိဇၨာသီးသန္႔ဘာသာတြဲ ယူၾကတဲ့ ကေလးေတြဟာ အထက္တန္းစာေမးပြဲ ေအာင္သြားတဲ့ ေနာက္မွာ ျပည္တြင္းက သာမန္ဘြဲ႔တခုကိုသာ ယူႏိုင္ၾကျပီးေတာ့ ျပည္ပမွာ ပညာဆက္သင္ဖို႔ အခြင့္အေရး မွာလည္း မလြယ္ကူၾကရတဲ့ ျပႆနာကို ရင္ဆိုင္ၾကရပါတယ္။ အနည္းဆံုး ႏုိင္ငံတကာအဆင့္မီ သက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းပညာ တခုခုကို သင္ႏုိင္ဖို႔အတြက္ လိုအပ္တဲ့ GCE O'level အဆင့္ စာေမးပြဲကိုေတာင္ ၀င္ေျဖဖို႔ မလြယ္တဲ့ ျပႆနာ ရွိပါ တယ္။

အဲဒီအျပင္ ေက်ာင္းပညာေရးထဲမွာ သင္ၾကားေရးအဆင့္မမီမႈ၊ သင္ေထာက္ကူပစၥည္း မျပည့္စံုမႈေတြေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္က အထက္တန္းပညာေရးအဆင့္အေနနဲ႔ တေန႔ ထက္ တေန႔ နိမ့္က် လာေနတာကလည္း ခုခ်ိန္မွာ ျပႆနာတခု ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ စကၤာပူႏိုင္ငံမွာ ပိုလီတက္ကနစ္ သက္ေမြးအတတ္ပညာသင္ ေက်ာင္း တက္ေနတဲ့ ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္က ေျပာျပပါတယ္။

'Polytechnic မွာ ၂၀၀၅ခုႏွစ္မတိုင္ခင္က ျမန္မာႏုိင္ငံက အထက္တန္း စာေမးပြဲေအာင္ျပီးသား ေက်ာင္းသား အေနနဲ႔ GCE O'level အဆင့္ကို မီေပမဲ့ ၂၀၀၅ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ကေလးေတြဟာ N'level ဆိုတဲ့ သာမန္အဆင့္(Normal Level)စာေမးပြဲကိုေတာင္ မနည္း ေျဖဆိုၾကရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပိုလီတက္ကနစ္လို ေက်ာင္းမ်ိဳးကိုေတာင္ ၀င္ခြင့္မရဘဲ ITE လို႔ ေခၚတဲ့ Institute of Technical Education လို သာမန္စက္မႈေက်ာင္း အဆင့္ေလာက္ကိုသာ မီၾကတာ မ်ားလာတယ္'

လို႔ ေျပာျပပါတယ္။ အဲဒီအခါ ေက်ာင္းျပီးလို႔ အလုပ္ရတဲ့ေနရာမွာလည္း ျပီးတဲ့ ေက်ာင္းအဆင့္အတန္းနဲ႔ ပညာ အဆင့္အတန္းေၾကာင့္ လစာေကာင္းတဲ့ အလုပ္ရႏိုင္ေခ် နည္းသြားတယ္ လို႔ သူက ဆက္ေျပာျပပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အေျခခံပညာအထက္တန္းဆင့္ ပညာေရးကို တကယ္တမ္း ႏိုင္ငံတကာ အဆင့္မီေအာင္ ျပဳျပင္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ အေျခခံပညာ မူလတန္း အလယ္တန္းေတြက စျပီး လိုက္ဖက္ညီမယ့္ ပညာေရးပံုစံကို တည္ေဆာက္ထားသင့္တာပါ။ တကယ္လို႔ အထက္တန္းအဆင့္ကိုပဲ ကြက္ျပီး ႏိုင္ငံတကာအဆင့္မီ ျပဳျပင္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ အဆင္သင့္မျဖစ္ဘဲ တြန္းတင္ခံရတာမ်ိဳးမို႔လို႔ အေျခခံမခိုင္ခဲ့တဲ့အတြက္ ေက်ာင္းသား ေတြသာ အခက္အခဲအမ်ားၾကီး ရင္ဆိုင္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာက ၁၉၆၂ကတည္းက ပညာေရးကို ခိုင္မာေအာင္ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္တာမ်ိဳးမရွိဘဲ စိတ္ကူးတည့္ သလို စမ္းသပ္ခဲ့တာကို ေက်ာင္းသားေတြ ေတာက္ေလွ်ာက္ခံလာခဲ့ၾကရတာပါ။ အဲဒီ အက်ိဳးဆက္ေတြေၾကာင့္ လည္း တခ်ိန္က ႏိုင္ငံတကာမွာ ပညာေရး အဆင့္အတန္းအရ ထိပ္တန္းေရာက္ခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ခုခ်ိန္မွာေတာ့ အဆင့္အတန္းမျပည့္မီဘူးလို႔ သတ္မွတ္ခံေနရတယ္လို႔ ေျပာႏုိင္ပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အထက္တန္းပညာေရးထဲက သင္ရိုးမာတိကာကို မျဖစ္မေန ေျပာင္းမယ္ဆိုရင္ လည္း အနည္းဆံုးေတာ့ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ အနာဂတ္အတြက္ ခိုင္မာတဲ့.. အာမခံမႈေပးႏို္င္တဲ့... အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းပညာရပ္မ်ိဳး ျဖစ္ေစျပီး တကယ္လို႔ ျပည္ပတကၠသိုလ္ေတြကို ဆက္တက္မယ္ဆိုရင္ လည္း လြယ္လင့္တကူ ဆက္တက္ႏုိင္ေလာက္တဲ့ အဆင့္မီပညာေရးမ်ိဳးျဖစ္ေအာင္ ေပးႏိုင္တဲ့ သင္ရိုးမာတိကာ မ်ိဳးကိုသာ ျပဳျပင္ေရးဆြဲသင့္ပါတယ္။

ေမျငိမ္း (၂၀၀၇)