ကမၻာေပၚမွာ ေခတ္မီတဲ့ ႏို္င္ငံအမ်ားစုက ခုခ်ိန္မွာ၊ ကိုယ့္ႏို္င္ငံကို တကယ္ ေအာင္ျမင္တဲ့ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံ ျဖစ္ေအာင္ ၾကိဳးစားတည္ေဆာက္ေနၾကပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ပညာေရးစနစ္ကို ဒီမိုကေရစီနည္းက်တဲ့ ပညာေရးျဖစ္ေအာင္ သင္ၾကားနည္းစနစ္ကအစ သင္ရိုး ၫႊန္းတန္းအထိကို ဒီမိုကေရစီစနစ္နဲ႔ ေလ်ာ္ညီေအာင္ တည္ေဆာက္ မြမ္းမံေနၾကပါတယ္။
ပညာေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ကမၻာ့ကုလသမဂၢက အတည္ျပဳျပဌာန္းထားတဲ့ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကျငာစာတမ္းရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲအပိုဒ္ (၂၆)မွာ ပညာေရးဟာ လူတိုင္းခံစားရမယ့္ ေမြးရာပါ လူ႔အခြင့္အေရး တစ္ရပ္ျဖစ္တယ္ လို႔ ေၾကျငာထားပါတယ္။ အဲဒီအျပင္ အပိုဒ္(၂၇)(က)မွာလည္း.. “လူတိုင္းသည္ လူမႈ အဖြဲ႔အစည္း၏ ယဥ္ေက်းမႈဘ၀တြင္ လြတ္လပ္စြာ ပါ၀င္ပိုင္ခြင့္၊ အႏုပညာ သုခုမ ပညာရပ္မ်ားကို လြတ္လပ္စြာ လိုက္စား ေမြ႔ေလ်ာ္ႏို္င္ခြင့္၊ သိပၸံပညာထြန္းကားေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ လြတ္လပ္စြာ ၀င္ေရာက္ လုပ္ကိုင္ႏို္င္ခြင့္ ႏွင့္ ထိုပညာ၏ အက်ိဳးအျမတ္တို႔ကို လြတ္လပ္စြာ ခံစား သံုးစြဲပိုင္ခြင့္ ရွိသည္။” လို႔ ေဖၚျပပါရွိပါတယ္။
အဲသလိုပဲ အပိုဒ္(၂၇-ခ)မွာလည္း… “လူတိုင္းသည္ မိမိကိုယ္ပိုင္ဥာဏ္ျဖင့္ ၾကံစည္ ဖန္တီးမႈမွ ျဖစ္ထြန္း လာေသာ သိပၸံပညာဆိုင္ရာ တီထြင္မႈမ်ား၊ စာေပဆိုင္ရာ အႏုပညာဆိုင္ရာ ဖန္တီးမႈမ်ားတို႔၏ ဂုဏ္ႏွင့္ ရုပ္၀တၴဳပိုင္းဆိုင္ရာ အက်ိဳးအျမတ္မ်ားကို ခံစားရယူႏို္င္ရန္ အတြက္ ကာကြယ္မႈမ်ား ရပိုင္ခြင့္ရွိသည္။”…. လို႔ ပါပါတယ္။
အဲဒီ ေၾကျငာစာတမ္းဟာ ၁၉၄၈ခုႏွစ္ကတည္းက ကုလသမဂၢအဖြဲ႔၀င္ ႏို္င္ငံေပါင္း (၄၈) ႏိုင္ငံက သေဘာတူ ေထာက္ခံ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့တဲ့ စာတမ္းျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ စာတမ္းပါ အပိုဒ္၂၇အရ ပညာေရးနဲ႔ ဆက္ႏြယ္ ေနတဲ့ ပညာရပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ လြတ္လပ္ခြင့္ဟာ လူသားတိုင္း၊ အထူးသျဖင့္ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို အေကာင္အထည္ ေဖၚ တည္ေဆာက္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံတိုင္း အစိုးရတိုင္းက လိုက္နာက်င့္ၾကံရမယ့္ လူ႔အခြင့္အေရး စည္းကမ္းေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာႏို္င္ငံမွာလည္း အာဏာပိုင္မ်ားက ခုခ်ိန္မွာ စည္းကမ္းျပည့္၀တဲ့ ဒီမိုကေရစီႏို္င္ငံျဖစ္ေအာင္ တည္ေဆာက္ေနပါတယ္လို႔ ႏို္င္ငံတကာကို တရား၀င္ ေၾကျငာထားပါတယ္။ အဲလိုပဲ ပညာေရး၀န္ၾကီး ေဒါက္တာခ်မ္းျငိမ္းကလည္း ျမန္မာႏို္င္ငံပညာေရးကို ဒီမိုကေရစီ ပညာေရးအျဖစ္ တည္ေဆာက္ေနတယ္လို႔ ေျပာထားပါတယ္။
အေမရိကန္ႏို္င္ငံ State Department ရဲ႕ ဒီမိုကေရစီပညာေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သေဘာထားေၾကျငာခ်က္ ေတြထဲမွာ ဒီမိုကေရစီပညာေရးဟာ စာသင္သားေတြကို တိုးတက္တဲ့ အေတြးအေခၚေတြ၊ ေ၀ဖန္ပိုင္းျခား သံုးသပ္ႏို္င္စြမ္းေတြ ရင့္သန္ေအာင္ ပ်ိဳးေထာင္ေပးတဲ့ပညာေရးမ်ိဳးျဖစ္ရမယ္၊ အစိုးရဟာလည္း စာသင္သား ေတြရဲ႕ ပညာေရးဆိုင္ရာလြတ္လပ္ခြင့္ကို မထိပါးသင့္ဘူး၊ အဲဒီအျပင္ စာသင္သားေတြရဲ႕ ပညာရပ္ ပိုင္းဆိုင္ရာ ၾကိဳးစားအားထုတ္မႈ၊ ရွာေဖြေတြ႔ရွိမႈေတြကို တန္ဖိုးထား ေလးစားျမတ္ႏို္းရမယ္ ဆိုတဲ့အခ်က္ေတြကို တရား၀င္ ထည့္သြင္းေဖၚျပထားတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါဟာ အစိုးရတိုင္း လိုက္နာက်င့္ၾကံသင့္တဲ့ ဒီမိုကေရစီပညာေရးရဲ႕ တရားကိုယ္သေဘာေတြလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာႏို္င္ငံကို ဒီမိုကေရစီႏို္င္ငံအျဖစ္ တည္ေဆာက္ေနပါတယ္လု႔ိဆိုတဲ့ စစ္အစိုးရကေတာ့ ပညာေရးထဲမွာ အေျခခံပညာေက်ာင္းေတြမွာ သင္ရိုးသတ္မွတ္တာကေနစျပီး မဟာ၀ိဇၨၨာသင္တန္းသားေတြ၊ ပါရဂူ သင္တန္းသားေတြအတြက္ က်မ္းျပဳဖို႔ ေခါင္းစဥ္ေတြ ခ်မွတ္တဲ့အထိ ၀င္ျပီး စြက္ဖက္ေနတာပါ။ ဥပမာေျပာရရင္ ျမန္မာစာအထူးျပဳ မဟာတန္းေတြ ပါရဂူတန္းေတြမွာ ဆရာၾကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္း၊ ဆရာမင္းသု၀ဏ္ တို႔ရဲ႔ စာေတြ ကဗ်ာေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ က်မ္းမျပဳရ၊ သုေတသနမလုပ္ရ... ဆိုတာမ်ိဳး၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြ မသင္ရ၊ မေျပာရ၊ မေရးရ၊ ဆိုတာမ်ိဳးေတြပါ။
ဒါထက္ပိုဆိုးတာကေတာ့ စစ္အစိုးရဟာ ျပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၀၆ခုႏွစ္ မတ္လ၃ရက္ေန႔မွာ ျပည္ပေရာက္ ပညာေတာ္သင္ေတြအေနနဲ႔ မဟာဘြဲ႔ ပါရဂူဘြဲ႔ေတြအတြက္ စာတမ္းေတြ က်မ္းေတြ ေရးရာမွာ ျမန္မာႏို္င္ငံနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့အေၾကာင္းအရာကို ေရးသားမယ္ဆိုရင္ က်မ္းေခါင္းစဥ္ စာတမ္းေခါင္းစဥ္ေတြကို အစိုးရဆီ တင္ျပျပီး ခြင့္ျပဳခ်က္ရမွ ေရးရမယ္လို႔ သက္ဆိုင္ရာ သံရံုးေတြကတဆင့္ တရား၀င္အမိန္႔ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာလည္း ပညာေရးဆိုင္ရာ လြတ္လပ္ခြင့္ကို ထိပါးတဲ့၊ ဒီမိုကေရစီ ပညာေရးစနစ္နဲ႔လည္း မကိုက္ညီတဲ့၊ လုပ္ရပ္ပါပဲ။
အဲဒီေနာက္ စစ္အစိုးရဟာ ၂၀၀၆ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလထဲမွာပဲ ဂ်ပန္ႏို္င္ငံ ကိုေဘးတကၠသိုလ္မွာ ပါရဂူဘြဲ႔ အတြက္ ပညာေတာ္သင္အျဖစ္ က်မ္းျပဳစုေရးသားေနတဲ့ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ဒႆနိကဌာနက လက္ေထာက္ ကထိကဆရာမ ေဒၚယိမ္းယိမ္းရဲ႔ ႏိုင္ငံကူးလက္မွတ္စာအုပ္ကို အေၾကာင္းျပခ်က္ တစံုတရာ မေပးဘဲ ဖ်က္သိမ္းခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါဟာ ကိုယ့္ႏိုိင္ငံက ရွားရွားပါးပါးေမြးထုတ္ထားရတဲ့ ပညာတတ္ေတြကို မခ်ီးေျမွာက္ တဲ့အျပင္ ႏို္င္ငံမဲ့ျဖစ္ေအာင္ အနာဂတ္မဲ့တဲ့အထိပါ ျဖစ္သြားေအာင္ လုပ္လိုက္တာပါပဲ။ ဒါဟာ ဒီမိုကေရစီ ပညာေရးစနစ္နဲ႔ လံုး၀မကိုက္ညီတဲ့အျပင္ ပညာေရး လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးေတြကို ထိပါးလိုက္တာပဲ ဲျဖစ္ပါတယ္။
ဒါဟာ ပညာရွင္ကို တန္ဖိုးမထားတဲ့ လုပ္ရပ္မ်ိဳးျဖစ္တဲ့ အတြက္ စစ္အစိုးရရဲ႕ လုပ္ရပ္ဟာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို တည္ေဆာက္ေနပါတယ္ဆိုတဲ့ အစိုးရတစ္ရပ္ရဲ႕ ဂုဏ္အဂၤါနဲ႔လည္း မကိုက္ညီဘူးလို႔ သံုးသပ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္္။
ေမျငိမ္း(၂၀၀၇)